โอวาทของพระพุทธเจ้า 3 ข้อ

โอวาทของพระพุทธเจ้า หรือ พุทธโอวาท หมายถึง คำสอนของพระพุทธเจ้า หมายเอาคำสอนที่พระพุทธเจ้าทุก ๆ พระองค์ตรัสสอนเหล่าพุทธสาวก ถือเป็นคำสอนที่ประมวลคำสอนทั้งหมดมารวมกันไว้ ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นคำสอนที่เป็นหัวใจหลักของพระพุทธศาสนา มี 3 ประการ ซึ่งคำสอน 3 ข้อนี้ รวมอยู่ใน โอวาทปาฏิโมกข์ ที่ทรงแสดงแก่พระภิกษุ 1,250 รูป ในวันเพ็ญเดือน 3 ประกอบด้วย

1. สัพพะปาปัสสะ อะกะระณัง การไม่ทำบาปทั้งปวง

การไม่ทำบาปทั้งปวง หมายถึง การไม่ทำความชั่วอันจะเป็นเหตุให้ตนเองและผู้อื่นเดือดร้อน ทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ โดยความหมายก็คือ ให้เว้นขาดจากทุจริต 3 ประการ คือ

กายทุจริต 3

กายทุจริต หมายถึง การประพฤติชั่วทางกาย คือความชั่วที่กระทำหรือแสดงออกทางกาย 3 อย่าง ได้แก่

1. ปาณาติบาต คือ การฆ่าสัตว์ตัดชีวิต
2. อทินนาทาน คือ การลักทรัพย์
3. กาเมสุมิจฉาจาร คือ การประพฤติผิดในกาม

วจีทุจริต 4

วจีทุจริต หมายถึง การประพฤติชั่วทางวาจา คือความชั่วที่กระทำหรือแสดงออกทางวาจาหรือคำพูด 4 อย่าง ได้แก่

1. มุสาวาท คือ การพูดเท็จ
2. ปิสุณวาจา คือ การพูดส่อเสียด
3. ผรุสวาจา คือ การพูดคำหยาบ
4. สัมผัปปลาป คือ การพูดเพ้อเจ้อ

มโนทุจริต 3

มโนทุจริต หมายถึง การประพฤติชั่วทางใจ คือความชั่วที่กระทำหรือแสดงออกทางใจคือความคิด 3 อย่าง ได้แก่

1. อภิชฌา คือ โลภอยากได้ของคนอื่น
2. พยาบาท คือ คิดปองร้ายคนอื่น
3. มิจฉาทิฏฐิ คือ ความเห็นผิดจากคลองธรรม

ทุจริต 3 ข้อใหญ่ 10 ข้อย่อยนี้ รวมเรียกว่า อกุศลกรรมบถ 10 การไม่ทำอกุศลกรรมบถทั้ง 10 ข้อนี้ ชื่อว่า การไม่ทำบาป

2. กุสะลัสสูปะสัมปะทา การทำกุศลให้ถึงพร้อม

การทำกุศลให้ถึงพร้อม หมายถึง การสั่งสมอบรมคุณงามความดีให้มีในตนเองให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ เพราะนอกจากการไม่ทำบาปแล้ว ต้องทำความดีควบคู่กันไปด้วย ความดีหรือบารมีธรรมจึงจะเกิด

การทำกุศลให้ถึงพร้อม หรือการทำความดีให้ถึงพร้อมนั้น ก็หมายถึงการทำสุจริต 3 ประการ คือ

กายสุจริต 3

กายสุจริต ความประพฤติดีทางกาย หมายถึง ความดีที่กระทำหรือแสดงออกทางกาย 3 อย่าง ได้แก่

1. ปาณาติปาตา เวรมณี คือ งดเว้นจากการฆ่าสัตว์ตัดชีวิต
2. อทินนาทานา เวรมณี คือ งดเว้นจากการลักทรัพย์
3. กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี คือ งดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม

วจีสุจริต 4

วจีสุจริต ความประพฤติดีทางวาจา หมายถึง ความดีที่กระทำหรือแสดงออกทางวาจาหรือคำพูด 4 อย่าง ได้แก่

1. มุสาวาทา เวรมณี คือ เว้นจากการพูดปด
2. ปิสุณาย วาจาย เวรมณี คือ เว้นจากการพูดส่อเสียด
3. ผรุสาย วาจาย เวรมณี คือ เว้นจากการพูดคำหยาบ
4. สัมผัปปลาปา เวรมณี คือ เว้นจากการพูดจาเพ้อเจ้อ

มโนสุจริต 3

มโนสุจริต ความประพฤติดีทางใจ หมายถึง ความดีที่กระทำหรือแสดงออกทางใจคือความคิด 3 อย่าง ได้แก่

1. อนภิชฌา คือ ไม่โลภอยากได้ของคนอื่นมาครอบครอง
2. อพยาบาท คือ ไม่พยาบาทปองร้ายคนอื่น
3. สัมมาทิฏฐิ คือ มีความเห็นถูกต้องตามธรรม

สุจริต 3 ข้อใหญ่ 10 ข้อย่อย นี้ รวมเรียกว่า กุศลกรรมบถ 10 การดำเนินตามกุศลกรรมบถทั้ง 10 ประการนี้ ชื่อว่า การทำกุศลให้ถึงพร้อม

3. สะจิตตะปะริโยทะปะนัง การชำระจิตของตนให้ผ่องใส

การชำระจิตของตนให้ผ่องใส หมายถึง การทำให้จิตของตนสะอาดหมดจดจากกิเลสเครื่องเศร้าหมองทั้งหลาย อันหมายถึงการปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์ 8 จนสามารถบรรลุอริยมรรคอริยผล ตั้งแต่โสดาปัตติมรรค เป็นเบื้องต้น จนถึงที่สุดคืออรหัตตผล ซึ่งเป็นจุดจบแห่งทุกข์ทั้งปวง

ซึ่งโอวาทข้อสุดท้ายนี้ คือเป้าหมายสูงสุดของพระพุทธศาสนา

พุทธศาสนิกชนทั้งหลาย พึงตระหนักในการทำตามพุทธโอวาททั้ง 3 ข้อนี้อย่างแน่วแน่ เพราะจะเป็นคุณงามความดีแก่ตนเอง และจะเป็นทางพาตนให้พ้นทุกข์ในวัฏสงสารได้ในที่สุด