ผู้มีปัญญานั้น ย่อมเล็งเห็นกามคุณเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์และเป็นโรค ผู้เห็นอย่างนี้ย่อมละความพอใจในกามอันเป็นทุกข์เป็นภัยใหญ่ได้

สปญฺญวา กามคุเณ อเวกฺขติ
อนิจฺจโต ทุกฺขโต โรคโต จ
เอวํ วิปสฺสี ปชหาติ ฉนฺทํ
ทุกฺเขสุ กาเมสุ มหพฺภเยสุ.

[คำอ่าน]

สะ-ปัน-ยะ-วา, กา-มะ-คุ-เน, อะ-เวก-ขะ-ติ
อะ-นิด-จะ-โต, ทุก-ขะ-โต, โร-คะ-โต, จะ
เอ-วัง, วิ-ปัด-สี, ปะ-ชะ-หา-ติ, ฉัน-ทัง
ทุก-เข-สุ, กา-เม-สุ, มะ-หับ-พะ-เย-สุ

[คำแปล]

“ผู้มีปัญญานั้น ย่อมเล็งเห็นกามคุณเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์และเป็นโรค ผู้เห็นอย่างนี้ย่อมละความพอใจในกามอันเป็นทุกข์เป็นภัยใหญ่ได้.”

(สรภงฺคโพธิสตฺต) ขุ.ชา.จตฺตาฬีส. 27/542.

กามคุณ หมายถึง สิ่งที่นำความสุขมาให้ทางประสาทสัมผัสทั้งห้า ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัส ความสุขที่เกิดจากกามคุณคือความพึงพอใจและความสุขชั่วคราวที่เกิดขึ้นเมื่อเราได้รับประสบการณ์เหล่านี้ เช่น การได้เห็นสิ่งสวยงาม การได้ยินเสียงเพลงที่ไพเราะ การได้ลิ้มรสอาหารที่อร่อย การได้กลิ่นหอมจากดอกไม้ หรือการได้สัมผัสสิ่งที่นุ่มนวล สิ่งเหล่านี้มักทำให้เรารู้สึกมีความสุขและพึงพอใจในขณะนั้น

กามคุณเป็นของไม่เที่ยง เพราะสิ่งเหล่านี้มีลักษณะเปลี่ยนแปลงและไม่คงที่ ความสุขที่ได้รับจากกามคุณมักจะเป็นเพียงความสุขชั่วคราวและสามารถเสื่อมสลายไปได้ ตัวอย่างเช่น รูปร่างและความสวยงามของสิ่งต่าง ๆ ย่อมเปลี่ยนไปตามกาลเวลา เสียงเพลงที่เคยไพเราะอาจกลายเป็นสิ่งที่เราเบื่อหน่ายในที่สุด รสชาติของอาหารที่เราชื่นชอบอาจไม่อร่อยเช่นเดิมเมื่อเราทานบ่อยครั้ง กลิ่นหอมจากดอกไม้อาจจางหายไป สัมผัสที่เคยนุ่มนวลอาจเปลี่ยนแปลงตามสภาพแวดล้อม ดังนั้น กามคุณจึงไม่สามารถให้ความสุขที่ยั่งยืนและคงทนได้

กามคุณเป็นทุกข์ เพราะมันนำมาซึ่งความปรารถนาและความไม่พอใจเมื่อเราไม่ได้สิ่งที่ต้องการ เมื่อเรามุ่งหาความสุขจากกามคุณ เรามักจะพบกับความผิดหวังเมื่อไม่สามารถได้รับหรือรักษาสิ่งเหล่านั้นได้ เมื่อไม่ได้รับสิ่งที่ปรารถนา เราจะเกิดความทุกข์ใจ นอกจากนี้ การแสวงหากามคุณยังนำไปสู่ความกังวลและความเครียดเนื่องจากความพยายามที่จะได้มารักษาความสุขนั้นไว้ การต้องแข่งขันและดิ้นรนเพื่อให้ได้มาซึ่งกามคุณยังเป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ทำให้เราเกิดทุกข์ ดังนั้น ความพอใจในกามคุณไม่เพียงแต่ทำให้เราเสียเวลาเปล่า แต่ยังนำมาซึ่งความทุกข์และความไม่สบายใจอีกด้วย

กามคุณเป็นโรค เพราะมันทำให้เราเกิดความติดใจและต้องการที่ไม่มีที่สิ้นสุด การที่เรายึดติดในกามคุณทำให้เราต้องการมากขึ้นเรื่อย ๆ โดยไม่มีวันพอใจ ความต้องการที่ไม่มีที่สิ้นสุดนี้สามารถนำไปสู่ความเครียด ความวิตกกังวล และปัญหาสุขภาพทางกายและจิตใจ เช่น ความเครียดจากการพยายามหาสิ่งที่ทำให้เราพอใจ ความวิตกกังวลว่าจะสูญเสียสิ่งเหล่านั้น และปัญหาสุขภาพที่เกิดจากการใช้ชีวิตที่ไม่สมดุล การติดอยู่ในกามคุณเหมือนการติดอยู่ในวงจรของความอยากที่ไม่รู้จบ ซึ่งทำให้เราต้องเผชิญกับปัญหาและความทุกข์อย่างต่อเนื่อง กามคุณจึงเป็นเสมือนโรคที่ทำลายสุขภาพและความสุขในชีวิตเรา

บุคคลผู้มีปัญญาย่อมพิจารณาเห็นว่ากามคุณเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และเป็นโรคดังกล่าวแล้ว ด้วยการเห็นความจริงเช่นนี้ พวกเขาจะไม่ยินดีในกามคุณอีกต่อไป ความรู้สึกพึงพอใจในกามคุณที่เคยมีจะถูกแทนที่ด้วยความเข้าใจในความเป็นจริงของสิ่งเหล่านี้ บุคคลผู้มีปัญญาจะสามารถปล่อยวางความพอใจในกามคุณและไม่ให้ความสำคัญกับความสุขชั่วคราวเหล่านี้อีกต่อไป พวกเขาจะเลือกที่จะมุ่งมั่นในการฝึกฝนจิตใจและปัญญาเพื่อให้เกิดความสงบและความสุขที่แท้จริงจากภายใน ซึ่งไม่ขึ้นอยู่กับสิ่งภายนอกที่ไม่เที่ยง และด้วยการไม่ยึดติดในกามคุณ พวกเขาจะสามารถดำเนินชีวิตอย่างมีความสุขมากยิ่งขึ้น.