ผู้ไม่มีศีล ไม่มั่นคง พึงเป็นอยู่ตั้งร้อยปี ส่วนผู้มีศีล เพ่งพินิจ มีชีวิตอยู่วันเดียว ประเสริฐกว่า

โย จ วสฺสสตํ ชีเว     ทุสฺสีโล อสมาหิโต
เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย     สีลวนฺตสฺส ฌายิโน.

[คำอ่าน]

โย, จะ, วัด-สะ-สะ-ตัง, ชี-เว…..ทุด-สี-โล, อะ-สะ-มา-หิ-โต
เอ-กา-หัง, ชี-วิ-ตัง, ไส-โย…..สี-ละ-วัน-ตัด-สะ, ชา-ยิ-โน

[คำแปล]

“ผู้ไม่มีศีล ไม่มั่นคง พึงเป็นอยู่ตั้งร้อยปี ส่วนผู้มีศีล เพ่งพินิจ มีชีวิตอยู่วันเดียว ประเสริฐกว่า.”

(พุทฺธ) องฺ.ขุ.ธ. 25/29.

ชีวิตของบุคคลผู้มีศีลและมีปัญญาพิจารณาเป็นชีวิตที่เต็มไปด้วยคุณค่าและความหมายที่แท้จริง ศีลเป็นพื้นฐานสำคัญที่ช่วยให้บุคคลสามารถดำเนินชีวิตอย่างมีจริยธรรม และเป็นหลักประกันให้เกิดความสงบสุขในใจ การมีศีลทำให้บุคคลรู้จักความถูกต้องและไม่ประพฤติผิดทั้งต่อผู้อื่นและตนเอง นอกจากนี้ศีลยังช่วยเสริมสร้างความเชื่อมั่นและความไว้วางใจในสังคม ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการสร้างสรรค์ความสามัคคีและความเจริญก้าวหน้า

ปัญญาพิจารณาเป็นคุณสมบัติที่ช่วยให้บุคคลสามารถแยกแยะความดีความชั่ว และตัดสินใจอย่างมีเหตุผล การมีปัญญาพิจารณาทำให้บุคคลสามารถมองเห็นสิ่งต่าง ๆ ในมุมมองที่กว้างขวางและลึกซึ้งมากขึ้น ปัญญาช่วยให้เราสามารถเรียนรู้จากประสบการณ์ และนำความรู้ที่ได้รับมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด การมีปัญญาพิจารณาจึงเป็นสิ่งที่ทำให้บุคคลสามารถเผชิญกับความยากลำบากและอุปสรรคในชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ชีวิตของบุคคลผู้มีศีลและปัญญาพิจารณาจึงเป็นชีวิตที่มีความสุขและสงบสุข บุคคลที่มีศีลและปัญญาพิจารณามักจะมีความรู้สึกพึงพอใจในสิ่งที่ตนมีและไม่ปรารถนาในสิ่งที่เกินความจำเป็น การมีศีลและปัญญาพิจารณาช่วยให้บุคคลสามารถหลีกเลี่ยงการกระทำที่เป็นอันตรายต่อทั้งตนเองและผู้อื่น นอกจากนี้ยังช่วยให้บุคคลมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อคนรอบข้างและสามารถสร้างสังคมที่มีความสุขและเป็นธรรม

ในทางตรงกันข้าม ชีวิตของบุคคลผู้ไม่มีศีลและขาดปัญญาพิจารณามักจะเต็มไปด้วยความวุ่นวายและความไม่สงบ การไม่มีศีลทำให้บุคคลไม่สามารถควบคุมตนเองและอาจกระทำสิ่งที่ผิดศีลธรรม ซึ่งก่อให้เกิดความเสียหายทั้งต่อผู้อื่นและตนเอง การขาดปัญญาพิจารณาทำให้บุคคลไม่สามารถแยกแยะความดีความชั่วและตัดสินใจผิดพลาดได้บ่อยครั้ง ทำให้ชีวิตเต็มไปด้วยปัญหาและความยุ่งยาก

นอกจากนี้ ชีวิตของบุคคลผู้ไม่มีศีลและขาดปัญญาพิจารณายังทำให้เขาต้องเผชิญกับความไม่พึงพอใจและความทุกข์ใจอยู่เสมอ การขาดศีลทำให้บุคคลมีพฤติกรรมที่ทำลายความเชื่อมั่นและความไว้วางใจในสังคม ทำให้ความสัมพันธ์กับคนรอบข้างเสื่อมโทรม การขาดปัญญาพิจารณาทำให้บุคคลไม่สามารถเรียนรู้จากความผิดพลาดและพัฒนาตนเองได้

ด้วยเหตุนี้ จึงสรุปได้ว่าชีวิตของบุคคลผู้มีศีลและมีปัญญาพิจารณานั้นประเสริฐกว่าชีวิตของบุคคลผู้ไม่มีศีลและขาดปัญญาพิจารณา บุคคลที่มีศีลและปัญญาพิจารณาย่อมมีชีวิตที่มีความสุข สงบสุข และมีความหมายอย่างแท้จริง ซึ่งเป็นสิ่งที่ทุกคนควรพยายามที่จะสร้างขึ้นในชีวิตของตนเอง.