ผู้ถึงพร้อมด้วยศีล มีปัญญา มีใจมั่นคงดีแล้ว ปรารภความเพียร ตั้งตนไว้ในกาลทุกเมื่อ ย่อมข้ามโอฆะที่ข้ามได้ยาก
สพฺพทา สีลสมฺปนฺโน ปญฺญวา สุสมาหิโต
อารทฺธวิริโย ปหิตตฺโต โอฆํ ตรติ ทุตฺตรํ.
[คำอ่าน]
สับ-พะ-ทา, สี-ละ-สำ-ปัน-โน…..ปัน-ยะ-วา, สุ-สะ-มา-หิ-โต
อา-รัด-ทะ-วิ-ริ-โย, ปะ-หิ-ตัด-โต…..โอ-คัง, ตะ-ระ-ติ, ทุด-ตะ-รัง
[คำแปล]
“ผู้ถึงพร้อมด้วยศีล มีปัญญา มีใจมั่นคงดีแล้ว ปรารภความเพียร ตั้งตนไว้ในกาลทุกเมื่อ ย่อมข้ามโอฆะที่ข้ามได้ยาก.”
(พุทฺธ) สํ.ส. 15/74.
ผู้ถึงพร้อมด้วยศีล หมายถึงผู้ที่มีความประพฤติที่ถูกต้องตามหลักศีลธรรม ซึ่งในพุทธศาสนา “ศีล” หมายถึงการประพฤติดี ปฏิบัติชอบทั้งทางกาย วาจา และใจ การมีศีลคือการรักษาความประพฤติให้อยู่ในกรอบที่ถูกต้อง ไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น การที่บุคคลมีศีลนั้นทำให้เขาเป็นที่น่าเคารพและเป็นคนที่สามารถดำรงชีวิตอย่างสงบสุข
การมีปัญญาในบริบทนี้หมายถึงความสามารถในการรู้แจ้งและเห็นจริงในธรรมชาติของสรรพสิ่ง ปัญญาเป็นสิ่งที่ทำให้บุคคลสามารถแยกแยะระหว่างสิ่งที่เป็นไปตามธรรมชาติ (สิ่งที่เป็นอนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา) และสิ่งที่เป็นไปตามความอยากหรืออุปทาน (สิ่งที่ทำให้เกิดความทุกข์) การมีปัญญาช่วยให้บุคคลตัดสินใจได้อย่างถูกต้องและไม่หลงไปในทางที่ผิด
ผู้ที่มีใจมั่นคงดีแล้ว หมายถึงผู้ที่มีสมาธิมีจิตใจที่แน่วแน่ ไม่หวั่นไหวตามสิ่งยั่วยุจากภายนอก การมีใจมั่นคงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการปฏิบัติธรรม เพราะมันช่วยให้บุคคลสามารถทนทานต่ออุปสรรคและความยากลำบากที่อาจเกิดขึ้นในชีวิตได้
การปรารภความเพียร หมายถึงการมีความตั้งใจและพยายามในการฝึกฝนและปฏิบัติตามแนวทางที่ถูกต้อง ความเพียรเป็นสิ่งที่ทำให้บุคคลไม่หยุดอยู่กับที่ แต่ยังคงก้าวไปข้างหน้าและพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง
การตั้งตนไว้ในกาลทุกเมื่อ หมายถึงการดำรงตนในทางที่ถูกต้องเสมอ ไม่ว่าจะในเวลาใดหรือสถานการณ์ใด การมีความมั่นคงในทางที่ดีช่วยให้บุคคลไม่หลงทางและสามารถดำเนินชีวิตอย่างมีคุณค่า
การข้ามโอฆะที่ข้ามได้ยาก คือการสามารถข้ามพันห้วงน้ำแห่งการเวียนว่ายตายเกิดได้ ซึ่ง “โอฆะ” ในที่นี้หมายถึงกระแสแห่งกิเลสและความทุกข์ที่ทำให้มนุษย์หลงวนเวียนอยู่ในวัฏสงสาร การที่บุคคลสามารถข้ามโอฆะได้นั้นเป็นผลมาจากการมีศีล ปัญญา ความมั่นคงในจิตใจ ความเพียร และการดำรงตนในทางที่ถูกต้อง
การปฏิบัติตามหลักเหล่านี้ไม่เพียงแต่ทำให้บุคคลสามารถดำเนินชีวิตอย่างมีความสุขและสงบ แต่ยังช่วยให้เขาสามารถหลุดพ้นจากความทุกข์และเข้าถึงความสุขที่แท้จริงได้ในที่สุด.