กามทั้งหลายมีความยินดีน้อย มีทุกข์มาก, บัณฑิตรู้ดังนี้แล้ว ไม่ยินดีในกามแม้เป็นทิพย์
อปฺปสฺสาทา ทุกฺขา กามา อิติ วิญฺญาย ปณฺฑิโต
อปิ ทิพฺเพสุ กาเมสุ รตึ โส นาธิคจฺฉติ.
[คำอ่าน]
อับ-ปัด-สา-ทา, ทุก-ขา, กา-มา อิ-ติ, วิน-ยา-ยะ, ปัน-ทิ-โต
อะ-ปิ, ทิบ-เพ-สุ, กา-เม-สุ ระ-ติง, โส, นา-ทิ-คัด-ฉะ-ติ
[คำแปล]
“กามทั้งหลายมีความยินดีน้อย มีทุกข์มาก, บัณฑิตรู้ดังนี้แล้ว ไม่ยินดีในกามแม้เป็นทิพย์.”
(พุทฺธ) ขุ.ธ. 25/40.
ในชีวิตของมนุษย์ กามเป็นหนึ่งในปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมและความคิดของเรามากที่สุด กามทั้งหลายมักจะมาในรูปแบบของความสุขชั่วคราวที่ทำให้มนุษย์ติดอยู่ในวงจรของการแสวงหาสิ่งที่พึงพอใจที่ไม่มีวันสิ้นสุด แม้ว่าเราจะรู้สึกถึงความยินดีจากการได้เสพกามหรือการมีสิ่งที่ต้องการ แต่ความยินดีนั้นกลับเป็นสิ่งที่มีอยู่เพียงชั่วคราวเท่านั้น เมื่อเวลาผ่านไป ความยินดีนั้นก็หายไปและเกิดเป็นความทุกข์ที่ยิ่งใหญ่ตามมา
การยินดีในกามนั้นจึงเป็นดาบสองคม ด้านหนึ่งมันสามารถนำมาซึ่งความสุขชั่วคราว แต่ในอีกด้านหนึ่งมันกลับสร้างความทุกข์ให้เราในระยะยาว นักปราชญ์หรือบัณฑิตผู้รู้แจ้งจึงไม่ติดยึดในกาม เพราะพวกเขารู้ว่าความยินดีที่ได้รับจากกามนั้นไม่ได้เป็นสิ่งที่คงทน เมื่อความยินดีในกามหมดไป ก็เหลือเพียงความทุกข์ที่ต้องเผชิญ
“กามมีความยินดีน้อยแต่มีทุกข์มาก” นี่เป็นสิ่งที่เราต้องพิจารณาอย่างถี่ถ้วน กามเป็นเสมือนภาพลวงตาที่ดึงดูดเราให้หลงใหลในสิ่งที่ดูเหมือนจะเป็นความสุข แต่แท้จริงแล้วมันเพียงแค่ทำให้เราติดอยู่ในวังวนของความทุกข์ที่ไม่มีทางออก การรู้จักวางเฉยและเลิกติดยึดในกามจึงเป็นวิถีทางที่สำคัญในการหลุดพ้นจากความทุกข์ที่เกิดจากกาม
บัณฑิตผู้มีปัญญาแท้จริงย่อมเห็นความจริงข้อนี้ พวกเขาเข้าใจว่า การยินดีในกามนั้นเป็นเรื่องชั่วคราวและไม่คุ้มค่ากับความทุกข์ที่ตามมา ด้วยเหตุนี้พวกเขาจึงไม่ยินดีหรือไม่ติดยึดกับกาม แต่หันมาแสวงหาความสุขที่แท้จริงจากภายในจิตใจ การพิจารณาและพัฒนาปัญญาภายในเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้เราหลุดพ้นจากการยินดีในกามและไม่ต้องเผชิญกับความทุกข์ที่เจืออยู่ในกาม
เมื่อเราได้พิจารณาและเห็นถึงผลกระทบของการยินดีในกามแล้ว สิ่งที่ควรทำคือการฝึกฝนจิตใจไม่ให้ยินดีในกาม และไม่หลงไปกับภาพลวงตาของกามที่ดูเหมือนจะนำมาซึ่งความสุขแต่กลับก่อทุกข์ระยะยาว
การเจริญวิปัสสนากรรมฐานเป็นหนทางเดียวที่จะช่วยให้เราเข้าใจสรรพสิ่งตามความเป็นจริง และสามารถพิจารณาเห็นโทษของกาม ซึ่งจะทำให้เราสามารถทำลายความยินดีในกามเสียได้.