ตราบเท่าที่บาปยังไม่ให้ผล คนเขลายังเข้าใจว่ามีรสหวาน แต่บาปให้ผลเมื่อใด คนเขลาย่อมประสบทุกข์เมื่อนั้น
มธุวา มญฺญตี พาโล ยาว ปาปํ น ปจฺจติ
ยทา จ ปจฺจตี ปาปํ อถ ทุกฺขํ นิคจฺฉติ.
[คำอ่าน]
มะ-ทุ-วา, มัน-ยะ-ตี, พา-โล ยา-วะ, ปา-ปัง, นะ, ปัด-จะ-ติ
ยะ-ทา, จะ, ปัด-จะ-ตี, ปา-ปัง อะ-ถะ, ทุก-ขัง, นิ-คัด-ฉะ-ติ
[คำแปล]
“ตราบเท่าที่บาปยังไม่ให้ผล คนเขลายังเข้าใจว่ามีรสหวาน แต่บาปให้ผลเมื่อใด คนเขลาย่อมประสบทุกข์เมื่อนั้น.”
(พุทฺธ) ขุ.ธ. 25/24.
ในชีวิตของคนเรา การกระทำที่ผิดศีลธรรม หรือที่เรียกว่า “บาป” นั้น บางครั้งไม่ได้แสดงผลในทันที ด้วยเหตุนี้เอง คนเขลาหรือผู้ที่ขาดปัญญา จึงมักเข้าใจผิด คิดว่าการทำบาปเป็นเรื่องสนุกสนาน และไม่มีผลเสียตามมา ทำให้พวกเขากล้าทำในสิ่งที่ผิดบ่อยครั้ง โดยไม่เกรงกลัวต่อผลที่จะตามมาในภายหลัง
เมื่อบาปยังไม่ให้ผล คนเขลาก็ยังคงทำซ้ำแล้วซ้ำเล่า ยิ่งทำก็ยิ่งเห็นเป็นเรื่องธรรมดา และอาจถึงขั้นหลงภูมิใจในความกล้าได้กล้าเสียของตน โดยหารู้ไม่ว่าตนเองกำลังสะสมบาปกรรมไว้ทีละน้อย ซึ่งเมื่อถึงเวลาที่ผลแห่งบาปเริ่มปรากฏ เขาก็จะหนีไม่พ้นความทุกข์และความเดือดร้อนที่ตนเองก่อไว้
บาปมีลักษณะเหมือนเมล็ดพันธุ์ที่ฝังลงในดิน แม้จะยังไม่งอกในทันที แต่เมื่อถึงเวลาก็จะเติบโตเป็นต้นไม้แห่งความทุกข์ที่ยากจะหลีกเลี่ยง คนเขลาที่เคยคิดว่าไม่มีอะไรผิด ก็จะเริ่มรู้ซึ้งในความจริง แต่เมื่อถึงเวลานั้น ทุกสิ่งก็สายเกินไป ถึงจะสำนึกผิดเพียงใด แต่ผลแห่งบาปที่สั่งสมไว้ย่อมต้องได้รับอย่างแน่นอน
ดังนั้น การทำบาปแม้เล็กน้อย ก็ควรหลีกเลี่ยงเสียตั้งแต่ต้น อย่าเห็นว่าเป็นเรื่องเล่น ๆ หรือไม่มีผล เพราะกฎแห่งกรรมยุติธรรมและแม่นยำเสมอ เมื่อใดที่ผลแห่งการกระทำเริ่มส่งผล เมื่อนั้นจะไม่มีใครสามารถหลีกเลี่ยงได้ แม้จะร่ำรวย มีอำนาจ หรือมีผู้คนมากมายรายล้อม ก็ไม่อาจช่วยให้หลุดพ้นจากทุกข์ที่เกิดขึ้นได้
ความสนุกที่ได้จากการทำบาปนั้น เป็นความสนุกชั่วขณะ แต่ทุกข์ที่ตามมานั้นกลับยาวนานและเจ็บปวด การคิดให้รอบคอบก่อนกระทำจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับศีลธรรมและความถูกต้อง
ผู้มีปัญญา ย่อมไม่ประมาทในเรื่องบาปบุญ เพราะรู้ว่าทุกสิ่งที่กระทำลงไป จะย้อนกลับมาสู่ตนเองในที่สุด ไม่ว่าจะช้าหรือเร็ว ความระมัดระวังในการดำเนินชีวิตจึงเป็นเกราะคุ้มกันที่ดีที่สุดที่จะไม่ให้เราหลงเดินทางผิด
การละเว้นจากบาปทั้งปวง เป็นการป้องกันตนเองจากความทุกข์ในอนาคต เพราะเมื่อเราไม่สร้างเหตุแห่งทุกข์ไว้ ผลแห่งทุกข์ก็จะไม่เกิด ความสุข ความสงบ และความเจริญย่อมเกิดขึ้นแทนที่
ดังนั้น จงอย่าประมาทในการใช้ชีวิต อย่าหลงใหลในความสนุกชั่วคราว แต่จงยึดมั่นในคุณธรรม กระทำแต่กรรมที่ดี เพราะสิ่งเหล่านี้ต่างหากที่จะเป็นเสบียงที่แท้จริงสำหรับการดำเนินชีวิตให้พ้นภัยในระยะยาว.