ผู้มีภูมิปัญญา ย่อมไม่พูดพล่อย ๆ เพราะเหตุแห่งคนอื่นหรือตนเอง ผู้นั้นย่อมมีผู้บูชาในท่ามกลางชุมชน แม้ภายหลังเขาย่อมไปสู่สุคติ

ปรสฺส วา อตฺตโน วาปิ เหตุ
น ภาสติ อลิกํ ภูริปญฺโญ
โส ปูชิโต โหติ สภาย มชฺเฌ
ปจฺฉาปิ โส สุคติคามิ โหติ.

[คำอ่าน]

ปะ-รัด-สะ, วา, อัด-ตะ-โน, วา-ปิ, เห-ตุ
นะ, พา-สะ-ติ, อะ-ลิ-กัง, พู-ริ-ปัน-โย
โส, ปู-ชิ-โต, โห-ติ, สะ-พา-ยะ, มัด-เช
ปัด-ฉา-ปิ, โส, สุ-คะ-ติ-คา-มิ, โห-ติ

[คำแปล]

“ผู้มีภูมิปัญญา ย่อมไม่พูดพล่อย ๆ เพราะเหตุแห่งคนอื่นหรือตนเอง ผู้นั้นย่อมมีผู้บูชาในท่ามกลางชุมชน แม้ภายหลังเขาย่อมไปสู่สุคติ.”

(มโหสธโพธิสตฺต) ขุ.ชา.วีสติ. 27/427.

การพูดจาเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่สะท้อนถึงภูมิปัญญาและความคิดของคนเรา ในฐานะที่เป็นมนุษย์ที่มีสติปัญญา เราจึงควรใช้คำพูดอย่างรอบคอบ การพูดพล่อย ๆ โดยไม่คิด ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลใดก็ตาม ไม่เพียงแต่จะส่งผลกระทบต่อผู้อื่น แต่ยังสามารถย้อนกลับมาส่งผลร้ายต่อตัวเองได้เช่นกัน เพราะคำพูดที่ไม่ไตร่ตรองอาจก่อให้เกิดความเข้าใจผิด ความขัดแย้ง หรือแม้แต่ทำลายความสัมพันธ์ที่ดี

ผู้ที่มีภูมิปัญญาจะรู้ถึงคุณค่าของคำพูด และจะไม่พูดอะไรที่ไม่เป็นประโยชน์หรือนำไปสู่ความเสียหาย คนที่รู้จักควบคุมคำพูดของตนเองและเลือกที่จะพูดเฉพาะสิ่งที่ดีและเป็นประโยชน์ จะได้รับการเคารพและบูชาจากผู้คนรอบข้าง เพราะเขาเป็นบุคคลที่สื่อสารด้วยความตั้งใจดีและมีเหตุผล

ในชุมชน ผู้ที่สามารถรักษาคำพูดของตนเองให้เป็นประโยชน์ ไม่พูดพล่อย ๆ ไม่เพียงแต่จะได้รับความเชื่อถือจากผู้คน แต่ยังกลายเป็นผู้นำทางจิตวิญญาณหรือคนที่ผู้อื่นมองว่าเป็นแบบอย่างได้ การกระทำและคำพูดที่เกิดจากสติปัญญาและการไตร่ตรองที่ดี จะสร้างความเชื่อมั่นในตัวของคนผู้นั้น และผู้คนก็จะยอมรับและยกย่องเขาอย่างจริงใจ

นอกจากนี้ ผู้ที่มีภูมิปัญญาและกล่าวเฉพาะวาจาที่สุจริต ยังมีโอกาสที่จะเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์หลังจากที่ตายจากโลกนี้ไปแล้ว เพราะการใช้คำพูดที่ดีและถูกต้องตามธรรม จะเป็นเครื่องหมายของความดีและจิตใจที่บริสุทธิ์ ซึ่งจะส่งผลให้คนผู้นั้นได้รับผลบุญและไปสู่สุคติในสัมปรายภพ

การฝึกฝนการใช้คำพูดจึงเป็นสิ่งสำคัญในการพัฒนาตนเอง เพราะการที่เราสามารถควบคุมคำพูดได้ หมายความว่าเรามีสติและความสามารถในการควบคุมตนเองในทุกๆ สถานการณ์ เราสามารถทำให้คำพูดของเราเป็นเครื่องมือในการสร้างความสัมพันธ์ที่ดี สร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ และนำพาตัวเองไปสู่ความสำเร็จทั้งในปัจจุบันและอนาคต

ในทางกลับกัน การพูดพล่อย ๆ หรือการใช้คำพูดอย่างไร้สติ อาจเป็นบ่อนทำลายที่ส่งผลร้ายทั้งต่อตัวเราเองและผู้อื่น เพราะฉะนั้น การที่เราจะเป็นผู้มีภูมิปัญญา เราต้องเริ่มต้นจากการฝึกฝนการใช้คำพูดของเราให้มีคุณค่าและเป็นประโยชน์ต่อทุกคน.