พึงระแวงภัยที่ควรระแวง พึงระแวงภัยที่ยังมาไม่ถึง ผู้ฉลาดย่อมมองดูโลกทั้ง 2 เพราะกลัวต่ออนาคต

สงฺเกยฺย สงฺกิตพฺพานิ     รกฺเขยฺยานาคตํ ภยํ
อนาคตภยา ธีโร     อุโภ โลเก อเวกฺขติ.

[คำอ่าน]

สัง-ไก-ยะ, สัง-กิ-ตับ-พา-นิ…..รัก-ไข-ยา-นา-คะ-ตัง, พะ-ยัง
อะ-นา-คะ-ตะ-พะ-ยา, ที-โร…..อุ-โพ, โล-เก, อะ-เวก-ขะ-ติ

[คำแปล]

“พึงระแวงภัยที่ควรระแวง พึงระแวงภัยที่ยังมาไม่ถึง ผู้ฉลาดย่อมมองดูโลกทั้ง 2 เพราะกลัวต่ออนาคต.”

(อสฺสตฺถเทวตา) ขุ.ชา.จตุกฺก. 27/136.

ในชีวิตประจำวัน เรามักเจอกับเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดที่อาจทำให้เราตกอยู่ในอันตรายหรือเผชิญกับความลำบาก การมีความระแวงหรือระมัดระวังต่อภัยที่อาจเกิดขึ้นช่วยให้เรามีการเตรียมพร้อม เช่น การระวังเรื่องสุขภาพ การดูแลรักษาความปลอดภัยของตนเองและทรัพย์สิน การระวังภัยธรรมชาติ และการเผื่อเวลาในการทำกิจกรรมต่างๆ เหล่านี้เป็นตัวอย่างของการเตรียมพร้อมที่ดี

นอกจากการระแวงภัยในปัจจุบันแล้ว การระแวงภัยที่ยังมาไม่ถึงก็สำคัญไม่แพ้กัน การมองไปข้างหน้าและเตรียมพร้อมต่อสิ่งที่อาจเกิดขึ้นช่วยให้เรามีการวางแผนชีวิตที่ดี เช่น การเก็บเงินออมเพื่อใช้ในยามฉุกเฉิน การเตรียมแผนสำรองในกรณีที่ต้องเปลี่ยนแปลงแผนงาน การเรียนรู้และพัฒนาทักษะต่างๆ เพื่อปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงในอนาคต

การมองดูโลกทั้งสองคือการมองทั้งปัจจุบันและอนาคต ความเข้าใจในสภาวะปัจจุบันช่วยให้เราสามารถปรับตัวและตอบสนองได้อย่างเหมาะสม ส่วนการคาดการณ์อนาคตช่วยให้เรามีการเตรียมพร้อมที่ดีและสามารถรับมือกับเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การกลัวต่ออนาคตไม่ได้หมายความว่าเราจะต้องอยู่ในสภาพของความวิตกกังวล แต่เป็นการเตรียมพร้อมและปรับตัวให้เหมาะสมกับสิ่งที่อาจเกิดขึ้น การมองไปข้างหน้าและเตรียมพร้อมช่วยให้เรามีความมั่นใจในการดำเนินชีวิตและสามารถเผชิญกับความท้าทายต่างๆ ได้อย่างมั่นใจ

คำว่า “โลกทั้ง 2” ในที่นี้หมายถึงโลกนี้และโลกหน้า สิ่งที่เป็นภัยในโลกทั้ง 2 นั้นก็คือบาป เพราะบาปเป็นสภาวะที่จะสร้างทุกข์และความเดือดร้อนให้ผู้กระทำทั้งในโลกนี้และโลกหน้า ดังนั้น คำว่า “พึงระแวงภัยที่ควรระแวง” จึงหมายถึง การระวังไม่ให้ตัวเองเผลอไปทำบาปอันจะเป็นภัยใหญ่ทำลายตัวเราเอง และคำว่า “พึงระแวงภัยที่ยังมาไม่ถึง” ก็หมายถึงการระวังไม่ให้เผลอไปทำบาปอันจะตามไปสร้างทุกข์สร้างโทษให้ในภพหน้าชาติหน้านั่นเอง

โดยสรุปแล้ว พุทธศาสนสุภาษิตบทนี้สอนให้เราทั้งหลายมีความสำรวมระวังในการกระทำทุก ๆ อย่าง ไม่ให้ถูกกิเลสครอบงำจนเผลอไปทำบาปอันจะเป็นเหตุสร้างภัยใหญ่ทั้งในชาตินี้และชาติหน้า หมั่นให้ทาน รักษาศีล และเจริญภาวนา นำตนให้ออกห่างจากบาปทั้งหลายเพื่อหลีกหนีภัยทั้งในปัจจุบันและอนาคต.