ศีลเป็นที่พึ่งเบื้องต้น เป็นมารดาของกัลยาณธรรมทั้งหลาย เป็นประมุขของธรรมทั้งปวง เพราะฉะนั้น ควรชำระศีลให้บริสุทธิ์

อาทิ สีลํ ปติฏฺฐา จ     กลฺยาณานญฺจ มาตุกํ
ปมุขํ สพฺพธมฺมานํ     ตสฺมา สีลํ วิโสธเย.

[คำอ่าน]

อา-ทิ, สี-ลัง, ปะ-ติด-ถา, จะ…..กัน-ละ-ยา-นา-นัน-จะ, มา-ตุ-กัง
ปะ-มุ-ขัง, สับ-พะ-ทำ-มา-นัง…..ตัด-สะ-หมา, สี-ลัง, วิ-โส-ทะ-เย

[คำแปล]

“ศีลเป็นที่พึ่งเบื้องต้น เป็นมารดาของกัลยาณธรรมทั้งหลาย เป็นประมุขของธรรมทั้งปวง เพราะฉะนั้น ควรชำระศีลให้บริสุทธิ์.”

(สีลวเถร) ขุ.เถร. 26/358.

การปฏิบัติธรรมเพื่อให้บรรลุคุณธรรมขั้นสูงต้องอาศัยศีลเป็นพื้นฐาน ดังนั้นศีลจึงชื่อว่าเป็นที่พึ่งเบื้องต้น เพราะศีลเป็นเครื่องมือที่ช่วยควบคุมพฤติกรรมให้เป็นไปในทางที่ดี งดเว้นจากการทำบาปอกุศลทั้งปวง เมื่อเรารักษาศีลได้อย่างมั่นคง ใจของเราจะสงบและมีความสุข ทำให้เราสามารถทำสมาธิและพัฒนาปัญญาได้อย่างเต็มที่

กัลยาณธรรมคือความดีทั้งปวงจะเกิดขึ้นได้ก็เพราะอาศัยการรักษาศีล ดังนั้นศีลจึงชื่อว่าเป็นมารดาของกัลยาณธรรมทั้งหลาย เพราะเมื่อเรามีศีล เราจะสามารถปฏิบัติกัลยาณธรรมได้โดยไม่สะดุด กัลยาณธรรมทั้งหลายจะเติบโตและเจริญขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อเรารักษาศีลได้อย่างเคร่งครัด ไม่ว่าจะเป็นการทำบุญ ทำทาน หรือการปฏิบัติดีต่อผู้อื่น การมีศีลช่วยให้เรามีความเมตตาและความกรุณาต่อผู้อื่นได้มากขึ้น และสร้างคุณงามความดีได้ง่ายขึ้นและมากขึ้นด้วย

การประพฤติธรรมทุกอย่างต้องอาศัยศีลเป็นพื้นฐาน ดังนั้นศีลจึงชื่อว่าเป็นประมุขของธรรมทั้งปวง การทำความดีทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นการทำสมาธิ การเจริญปัญญา หรือการปฏิบัติอื่น ๆ อันเป็นไปในทางที่เป็นบุญกุศล ล้วนต้องอาศัยศีลเป็นหลักในการประพฤติ เมื่อเรามีศีล เราจะมีความสงบสุขและมีสมาธิที่มั่นคง ทำให้การสร้างคุณงามความดีหรือแม้แต่การปฏิบัติธรรมเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพและสำเร็จได้รวดเร็ว

เพราะฉะนั้น เราควรรักษาศีลให้บริสุทธิ์ เพื่อความสุขความเจริญในชีวิต การมีศีลช่วยให้เรามีจิตใจที่สะอาดและสงบ ทำให้เราสามารถรับรู้และปฏิบัติกัลยาณธรรมได้อย่างเต็มที่ ทำให้ชีวิตเรามีความสุขและเจริญรุ่งเรือง ทั้งในด้านจิตใจและด้านสังคม ศีลช่วยให้เรามีความสามารถในการพัฒนาตนเองและช่วยเหลือผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ศีลยังเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้เรามีสติและปัญญาในการดำเนินชีวิต ทำให้เราสามารถตัดสินใจและแก้ไขปัญหาได้อย่างถูกต้อง การรักษาศีลทำให้เราไม่เพียงแต่มีความสุขในปัจจุบัน แต่ยังช่วยเตรียมตัวให้เราพร้อมสำหรับการเผชิญหน้ากับปัญหาและอุปสรรคในอนาคต ทำให้เรามีความเข้มแข็งและมั่นคงในทุกสถานการณ์

การรักษาศีลอย่างเคร่งครัดยังช่วยให้เราสามารถบรรลุถึงความสุขอย่างยิ่งคือพระนิพพาน การมีศีลช่วยให้จิตใจเราสะอาดและสงบ ทำให้เราสามารถปฏิบัติธรรมและเจริญปัญญาได้อย่างเต็มที่ เมื่อเรามีศีลที่บริสุทธิ์บริบูรณ์ การปฏิบัติธรรมก็ย่อมจะได้ผล ทำให้เรามีโอกาสสามารถเข้าถึงพระนิพพานได้ หรือหากบารมียังไม่ถึงขั้นที่จะสามารถเข้าถึงพระนิพพานได้ ศีลก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้เราสามารถบรรลุถึงความสุขและความสงบในการดำเนินชีวิต.