บุคคลไม่ควรทำบาปซึ่งเป็นเครื่องกังวลในโลกทั้งปวง ด้วยกาย วาจา หรือด้วยใจ มีสติสัมปชัญญะ ละกามทั้งหลายได้แล้ว ไม่ควรเสพทุกข์ อันประกอบด้วยสิ่งที่ไร้ประโยชน์

ปาปํ น กยิรา วจสา มนสา
กาเยน วา กิญฺจน สพฺพโลเก
กาเม ปหาย สติมา สมฺปชาโน
ทุกฺขํ น เสเวถ อนตฺถสญฺหิตํ.

[คำอ่าน]

ปา-ปัง, นะ, กะ-ยิ-รา, วะ-จะ-สา, มะ-นะ-สา
กา-เย-นะ, วา, กิน-จะ-นะ, สับ-พะ-โล-เก
กา-เม, ปะ-หา-ยะ, สะ-ติ-มา, สำ-ปะ-ชา-โน
ทุก-ขัง, นะ, เส-เว-ถะ, อะ-นัต-ถะ-สัน-หิ-ตัง

[คำแปล]

“บุคคลไม่ควรทำบาปซึ่งเป็นเครื่องกังวลในโลกทั้งปวง ด้วยกาย วาจา หรือด้วยใจ มีสติสัมปชัญญะ ละกามทั้งหลายได้แล้ว ไม่ควรเสพทุกข์ อันประกอบด้วยสิ่งที่ไร้ประโยชน์.”

(จุลฺลโกกนทา ปชฺชุนฺนธีตา) สํ.ส. 15/42.

สติและสัมปชัญญะเป็นสิ่งสำคัญที่ทุกคนควรมีในการดำเนินชีวิต เพราะเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้เราเข้าใจและรับรู้ถึงความคิด การกระทำ และคำพูดของตนอย่างชัดเจน การมีสติคือการรู้ตัวในปัจจุบันขณะ ไม่ถูกอารมณ์หรือความต้องการครอบงำ ส่วนสัมปชัญญะคือความสามารถในการแยกแยะถูกผิด และตัดสินใจเลือกการกระทำที่เหมาะสม การมีสติและสัมปชัญญะจึงเป็นปัจจัยพื้นฐานที่จะนำพาไปสู่การละเว้นจากบาปกรรมต่าง ๆ ทั้งทางกาย วาจา และใจ

การทำบาปไม่เพียงแต่เป็นการสร้างความเดือดร้อนให้แก่ผู้อื่น แต่ยังเป็นการสะสมความทุกข์และความไม่สงบให้กับตนเองในระยะยาว ไม่ว่าจะเป็นการกระทำทางกาย วาจา หรือใจ ล้วนส่งผลต่อชีวิตของเราโดยตรง การมีสติช่วยให้เราสามารถควบคุมการกระทำของเราให้อยู่ในแนวทางที่ถูกต้อง และป้องกันไม่ให้ทำสิ่งที่ผิดพลาดลงไปอย่างไม่รู้ตัว

ทางกาย การละเว้นจากบาปสามารถเริ่มต้นได้ด้วยการงดเว้นจากการกระทำที่ทำร้ายผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นการประทุษร้าย การลักทรัพย์ หรือการกระทำที่เป็นอันตรายต่อชีวิตผู้อื่น ทางวาจา ควรฝึกตนให้พูดแต่ความจริง พูดอย่างมีสติ และหลีกเลี่ยงคำพูดที่เป็นอันตราย สร้างความเข้าใจผิด หรือก่อให้เกิดความบาดหมาง ทางใจ การฝึกจิตให้ละเว้นจากความคิดอิจฉา โกรธแค้น หรือมุ่งร้ายผู้อื่น ถือเป็นก้าวสำคัญในการลดเหตุแห่งทุกข์

เมื่อเราสามารถละเว้นจากการทำบาปได้ทั้งทางกาย วาจา และใจ เราก็จะสามารถปลดปล่อยตนเองจากเหตุแห่งทุกข์ที่เกิดจากการกระทำของเรา สิ่งนี้จะนำไปสู่การพัฒนาตนเองทั้งด้านจิตใจและสติปัญญา เมื่อจิตใจมีความสงบ ปัญญาก็จะเปิดกว้าง สามารถมองเห็นทางแก้ไขปัญหาชีวิตได้ชัดเจนขึ้น

การสร้างประโยชน์สุขและความเจริญในชีวิตนั้นไม่ได้เกิดขึ้นเพียงแค่จากการทำบุญหรือการทำความดีภายนอกเท่านั้น แต่ยังเกิดจากการรักษาจิตใจให้บริสุทธิ์ ปราศจากความทุกข์และความว้าวุ่นใจ การมีสติและสัมปชัญญะช่วยให้เราอยู่กับปัจจุบันอย่างมีความสุข และนำทางไปสู่ความเจริญในชีวิต

ดังนั้น การมีสติและสัมปชัญญะที่มั่นคงเป็นสิ่งที่ควรฝึกฝนและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เราสามารถหลีกเลี่ยงการทำบาป และสร้างประโยชน์สุขให้แก่ตนเองและผู้อื่น ซึ่งท้ายที่สุดจะนำมาซึ่งความเจริญรุ่งเรืองทั้งในด้านวัตถุและจิตใจ.