กามคุณ 5 ในโลก มีใจเป็นที่ 6 อันท่านชี้แจงไว้แล้ว บุคคลคลายความพอใจในกามคุณนี้แล้ว ย่อมพ้นจากทุกข์ได้อย่างนี้

ปญฺจ กามคุณา โลเก     มโนฉฏฺฐา ปเวทิตา
เอตฺถ ฉนฺทํ วิราชิตฺวา     เอวํ ทุกฺขา ปมุจฺจติ.

[คำอ่าน]

ปัน-จะ, กา-มะ-คุ-นา, โล-เก…..มะ-โน-ฉัด-ถา, ปะ-เว-ทิ-ตา
เอด-ถะ, ฉัน-ทัง, วิ-รา-ชิด-ตะ-วา…..เอ-วัง, ทุก-ขา, ปะ-มุด-จะ-ติ

[คำแปล]

“กามคุณ 5 ในโลก มีใจเป็นที่ 6 อันท่านชี้แจงไว้แล้ว บุคคลคลายความพอใจในกามคุณนี้แล้ว ย่อมพ้นจากทุกข์ได้อย่างนี้.”

(พุทฺธ) สํ.ส. 15/23.

กามคุณ 5 คือสิ่งที่สามารถดึงดูดใจและทำให้มนุษย์ยึดติดและหลงในโลกนี้ กามคุณทั้ง 5 ประการประกอบด้วย รูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัส ซึ่งล้วนเป็นสิ่งที่กระตุ้นให้เกิดความพึงพอใจและปรารถนาในใจมนุษย์ เมื่อเรามองเห็นสิ่งที่สวยงาม ฟังเสียงที่ไพเราะ ดมกลิ่นที่หอม ลิ้มรสอาหารที่อร่อย หรือสัมผัสสิ่งที่นุ่มนวล เรามักจะรู้สึกสุขและพึงพอใจในสิ่งเหล่านั้น

อย่างไรก็ตาม ใจหรือจิตใจของเราคือกามคุณที่ 6 ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของความรู้สึกและปรารถนาทั้งหมด ใจคือที่รวมของการรับรู้และประมวลผลสิ่งที่เราเห็น ฟัง ดม ลิ้มรส และสัมผัส ใจของเรานั้นเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด เพราะถ้าใจของเราไม่สามารถควบคุมหรือป้องกันการยึดติดในกามคุณทั้ง 5 ได้ เราก็จะกลายเป็นทาสของความปรารถนาและทุกข์ที่มาจากสิ่งเหล่านี้

พระพุทธเจ้าทรงชี้แจงให้เห็นถึงธรรมชาติของกามคุณและอันตรายที่แฝงอยู่ในนั้น ท่านสอนว่า การยึดติดในกามคุณนำมาซึ่งความทุกข์ เนื่องจากสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งชั่วคราวและไม่ยั่งยืน เมื่อเรายึดติดในสิ่งที่ไม่ถาวร เราจะต้องเผชิญกับความผิดหวังและทุกข์เมื่อสิ่งเหล่านั้นหมดไปหรือเปลี่ยนแปลง

การคลายความพอใจในกามคุณหมายถึงการปล่อยวางและไม่ยึดติดในสิ่งที่ให้ความสุขชั่วคราว การฝึกจิตใจให้รู้จักรับรู้และยอมรับว่าความสุขที่มาจากกามคุณนั้นเป็นเพียงความสุขชั่วคราว และไม่ใช่ความสุขที่แท้จริง ทำให้เราสามารถพ้นจากการยึดติดและความทุกข์ที่เกิดจากการเสียดายสิ่งเหล่านี้

เมื่อเราสามารถคลายความพอใจในกามคุณได้ เราจะพบกับความสงบและความสุขที่แท้จริงจากภายในใจ ความสงบที่ไม่ขึ้นอยู่กับสิ่งภายนอก เมื่อใจของเราไม่ถูกกระตุ้นด้วยกามคุณ เราจะสามารถมองเห็นความจริงและเข้าใจธรรมชาติของชีวิตมากขึ้น และสามารถดำเนินชีวิตไปในทางที่ถูกต้อง

การคลายความพอใจในกามคุณไม่เพียงแต่ช่วยให้เราพ้นจากการยึดติดและทุกข์ในชีวิตนี้ แต่ยังเป็นทางเดินไปสู่การหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด ซึ่งเป็นทุกข์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในพระพุทธศาสนา เมื่อเราปล่อยวางกามคุณและพัฒนาจิตใจให้มีปัญญา เราจะสามารถเข้าถึงนิพพานและพ้นจากทุกข์ที่แท้จริง