อินฺทฺริยานิ รกฺขนฺติ ปณฺฑิตา.
[คำอ่าน : อิน-ทริ-ยา-นิ, รัก-ขัน-ติ, ปัน-ทิ-ตา]
“บัณฑิตย่อมรักษาอินทรีย์”
(ที.มหา. ๑๐/๒๘๘, สํ.ส. ๑๕/๓๗)
ผู้ที่เป็นบัณฑิตนั้น คือผู้ที่มีปัญญารอบรู้ คือรู้ทางเสื่อม รู้ทางเจริญ รู้สิ่งที่เป็นประโยชน์ รู้สิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์ รู้สรรพสิ่งตามความเป็นจริง ไม่หลงไปตามสิ่งที่ปัจจัยปรุงแต่งให้เป็นไปทั้งหลาย
เมื่อบัณฑิตเป็นผู้มีปัญญาเช่นนี้ ผู้ที่เป็นบัณฑิต ย่อมละเว้นสิ่งที่เป็นความชั่ว เป็นทางแห่งความเสื่อม ไม่เป็นประโยชน์ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น ถือเอาสิ่งที่เป็นความเจริญ เป็นความดี เป็นประโยชน์ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น คือทำแต่ความดีและเป็นประโยชน์นั่นเอง
บัณฑิตย่อมสำรวมอินทรีย์อยู่ทุกเมื่อ คือ
- สำรวมตา ไม่ให้บาปเกิดขึ้นทางตา ได้แก่ เมื่อได้เห็นสิ่งทั้งหลาย ทั้งที่น่าพอใจและไม่น่าพอใจ ก็สำรวมระวัง ไม่ทำบาปเพราะเหตุนั้น
- สำรวมหู ไม่ให้บาปเกิดขึ้นทางหู ได้แก่ เมื่อได้ยินเสียงที่น่าพอใจหรือไม่น่าพอใจก็ตาม ก็สำรวมระวัง ไม่ทำบาปเพราะเหตุนั้น
- สำรวมจมูก ไม่ให้บาปเกิดขึ้นทางจมูก ได้แก่ เมื่อได้กลิ่นที่น่าพอใจหรือไม่น่าพอใจก็ตาม ก็สำรวมระวัง ไม่ทำบาปเพราะเหตุนั้น
- สำรวมลิ้น ไม่ให้บาปเกิดขึ้นทางลิ้น ได้แก่ เมื่อได้ลิ้มรสที่น่าพอใจหรือไม่น่าพอใจก็ตาม ก็สำรวมระวัง ไม่ทำบาปเพราะเหตุนั้น
- สำรวมกาย ไม่ให้บาปเกิดขึ้นทางกาย ได้แก่ เมื่อได้รับสัมผัสทางกายที่น่าพอใจหรือไม่น่าพอใจก็ตาม ก็สำรวมระวัง ไม่ทำบาปเพราะเหตุนั้น
รวมควมว่า บัณฑิตย่อมสำรวมระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้น ป้องกันบาปทุกวิถีทาง พร้อมทั้งบำเพ็ญบุญกุศลให้ถึงพร้อมอยู่ทุกเมื่อ
![[โค้ด 4WA69T ลด 15% สูงสุด 30.-]เก้าอี้ปิคนิค เก้าอี้สนามแบบพกพา พับได้ มีถุงใส่หูหิ้ว](https://down-bs-th.img.susercontent.com/sg-11134201-22100-h26r09y3oriva3.webp)
สารบัญ พุทธศาสนสุภาษิต
- อัตตวรรค หมวดตน
- อัปปมาทวรรค หมวดความไม่ประมาท
- กัมมวรรค หมวดกรรม
- กิเลสวรรค หมวดกิเลส
- โกธวรรค หมวดความโกรธ
- ขันติวรรค หมวดความอดทน
- จิตตวรรค หมวดจิต
- ชยวรรค หมวดความชนะ
- ทานวรรค หมวดทาน
- ทุกขวรรค หมวดทุกข์
- ธัมมวรรค หมวดธรรม
- ปกิณกวรรค หมวดเบ็ดเตล็ด
- ปัญญาวรรค หมวดปัญญา
- ปมาทวรรค หมวดความประมาท
- ปาปวรรค หมวดบาป
- ปุคคลวรรค หมวดบุคคล
- ปุญญวรรค หมวดบุญ
- มัจจุวรรค หมวดความตาย
- มิตตวรรค หมวดมิตร
- ยาจนาวรรค หมวดการขอ
- ราชวรรค หมวดพระราชา
- วาจาวรรค หมวดวาจา
- วิริยวรรค หมวดความเพียร
- เวรวรรค หมวดเวร
- สัจจวรรค หมวดความสัตย์
- สติวรรค หมวดสติ
- สัทธาวรรค หมวดศรัทธา
- สันตุฏฐิวรรค หมวดสันโดษ
- สมณวรรค หมวดสมณะ
- สามัคคีวรรค หมวดสามัคคี
- สีลวรรค หมวดศีล
- สุขวรรค หมวดความสุข
- เสวนาวรรค หมวดการคบหา