ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 1)

ธรรม คือ สภาวะหรือปรากฏการณ์ที่มีอยู่จริงตามธรรมชาติ เมื่อกำหนดด้วยความแตกต่างของธรรมที่เป็นรูปและนาม จะแยกเป็น 2 อย่าง คือ

1. รูปธรรม

รูปธรรม คือ สภาวะอันเป็นรูป สิ่งที่เป็นรูป ได้แก่ สภาวะที่สามารถรับรู้ได้ด้วยประสาททั้ง 5 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ซึ่งก็ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ซึ่งก็คือรูปขันธ์ทั้งหมดนั่นเอง

2. อรูปธรรม

อรูปธรรม คือ สภาวะอันมิใช่รูป สิ่งที่ไม่มีรูป หมายเอาสิ่งที่ไม่สามารถรับรู้ได้ด้วยประสาททั้ง 5 คือ ตา หู จมูก ลิ้น และกาย แต่สามารถรับรู้ได้ด้วยใจ เช่น ความโกรธ ความเกลียด ความรัก ความหงุดหงิด เป็นต้น หมายเอานามขันธ์ 4 คือ เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ รวมไปถึงพระนิพพาน