ปปัญจะ 3 ประการ

ปปัญจะ 3 ประการ

ปปัญจะ หรือ ปปัญจธรรม คือ กิเลสเป็นเครื่องเนิ่นช้า หมายถึง กิเลสที่เป็นตัวการทำให้คิดปรุงแต่งยืดเยื้อพิสดาร ทำให้เขว หลงทาง ห่างจากความจริง เป็นตัวขัดขวางการบรรลุธรรม ทำให้บรรลุธรรมได้ช้า มี 3 ประการ คือ

1. ตัณหา

ตัณหา คือ ความทะยานอยาก ความปรารถนาที่จะบำรุงบำเรอปรนเปรอตน ได้แก่ กามตัณหา คามทะยานอยากในกาม ภวตัณหา ความทะยานอยากในภพ และวิภวตัณหา ความทะยานอยากในวิภพ

2. ทิฏฐิ

ทิฏฐิ คือความคิดเห็น ความเชื่อถือ หรืออุดมการณ์ต่าง ๆ ที่ยึดถือไว้โดยงมงาย โดยอาการที่เชิดชูว่า อย่างนี้เท่านั้นจึงเป็นจริง อย่างอื่นเป็นเท็จ เป็นต้น ทำให้ไม่ยอมรับฟังใคร ตัดโอกาสที่จะเจริญปัญญา

3. มานะ

มานะ คือ ความถือตัว หมายถึง ความสำคัญตน ว่าเป็นนั่นเป็นนี่ ถือสูงถือต่ำ ยิ่งใหญ่ เท่าเทียม หรือด้อยกว่าผู้อื่น ความอยากเด่นอยากยกชูตนให้ยิ่งใหญ่

ปปัญจะทั้ง 3 ประการนี้ เป็นเหตุให้เนิ่นช้า คือทำให้ห่างจากความจริง ห่างจากการบรรลุธรรม