อนุตตริยะ 6 ประการ

อนุตตริยะ 6 ประการ

อนุตตริยะ แปลว่า ภาวะอันยอดเยี่ยม สิ่งที่ยอดเยี่ยม ในหมวดอนุตตริยะ 6 นี้ กล่าวถึงการเห็น การฟัง การได้ การศึกษา การบำรุง และการระลึก ที่ยอดเยี่ยม เป็นไปเพื่อความบริสุทธิ์ ล่วงพ้นโสกะปริเทวะ ดับสูญทุกข์โทมนัส และเพื่อการบรรลุญายธรรม กระทำให้แจ้งซึ่งพระนิพพาน อนุตตริยะ 6 ประกอบด้วย

1. ทัสสสนานุตตริยะ

ทัสสนานุตตริยะ การเห็นอันยอดเยี่ยม คือการเห็นที่ประเสริฐกว่าการเห็นอื่น ๆ หมายเอาการเห็นพระตถาคตและสาวกของพระตถาคต รวมทั้งสิ่งทั้งหลายที่จะทำให้เกิดความเจริญงอกงามทางจิตใจ ในปัจจุบัน ถึงแม้พระตถาคตได้เสด็จดับขันธ์ปรินิพพานไปแล้ว แต่พระธรรมวินัยของพระองค์ยังคงอยู่ การได้เห็นพระธรรมวินัยของพระองค์ ก็เปรียบเหมือนการได้เห็นพระตถาคตเช่นกัน

2. สวนานุตตริยะ

สวนานุตตริยะ การฟังอันยอดเยี่ยม คือการฟังที่ประเสริฐกว่าการฟังอื่น ๆ หมายเอาการฟังธรรมของพระตถาคตและสาวกของพระตถาคต ได้แก่การได้ฟังพระสัทธรรมของพระพุทธเจ้า เพราะเป็นการฟังที่นำประโยชน์มาให้ เป็นการฟังที่ทำให้เกิดปัญญาเห็นแจ้งสรรพสิ่งตามความเป็นจริง

3. ลาภานุตตริยะ

ลาภานุตตริยะ การได้อันยอดเยี่ยม คือการได้ที่ประเสริฐกว่าการได้อื่น ๆ หมายเอาการได้ศรัทธาในพระตถาคตและสาวกของพระตถาคต หรือการได้อริยทรัพย์ ๗ ประการ คือ ศรัทธา ศีล หิริ โอตตัปปะ พาหุสัจจะ จาคะ และปัญญา

4. สิกขานุตตริยะ

สิกขานุตตริยะ การศึกษาอันยอดเยี่ยม คือการศึกษาที่ประเสริฐกว่าการศึกษาอื่น ๆ หมายเอาการศึกษาอบรมในอธิศีล อธิจิตต์ และอธิปัญญา คือการศึกษาและลงมือปฏิบัติเพื่อประโยชน์สูงสุดคือพระนิพพาน

5. ปาริจริยานุตตริยะ

ปาริจริยานุตตริยะ การบำรุงอันยอดเยี่ยม คือการบำรุงที่ประเสริฐกว่าการบำรุงอื่น ๆ หมายเอาการบำรุงพระตถาคตและสาวกของพระตถาคต การที่ได้บำรุงพระพุทธศาสนาด้วยการสนับสนุนปัจจัย 4 แก่พระสงฆ์สามเณรผู้ประพฤติดีปฏิบัติชอบเพื่อธำรงไว้ซึ่งพระพุทธศาสนา ก็จัดเข้าในข้อนี้

6. อนุสสตานุตตริยะ

อนุสสตานุตตริยะ การระลึกอันยอดเยี่ยม คือการระลึกที่ประเสริฐกว่าการระลึกอื่น ๆ หมายเอาการระลึกถึงพระตถาคตและสาวกของพระตถาคต คือระลึกถึงพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ และพระสังฆคุณ ด้วยจิตใจที่เคารพบูชา นั่นเอง