ทเทยฺย ปุริโส ทานํ.
[คำอ่าน : ทะ-ไท-ยะ, ปุ-ริ-โส, ทา-นัง]
“เกิดเป็นคน ควรให้ของที่ควรให้”
(ขุ.ชา.สตฺตก. 27/217)
การให้ หรือ การบำเพ็ญทาน เป็นการบำเพ็ญบุญอย่างหนึ่งในพระพุทธศาสนา หมายถึง การสละให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่น เพื่อต้องการบุญอย่างหนึ่ง เพื่อสงเคราะห์กันอย่างหนึ่ง
แต่ไม่ใช่ว่าทุกสิ่งทุกอย่างที่เรามีจะเป็นของที่ควรให้ทั้งหมด การให้ที่จะเป็นบุญนั้น ต้องเป็นการให้ของที่เป็นประโยชน์ ไม่เป็นเป็นพิษเป็นภัย และหามาได้โดยสุจริต
สิ่งที่ควรให้ เช่น ข้าวปลาอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค ที่อยู่อาศัย ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นต่อการดำรงชีวิต และที่สำคัญคือต้องหามาได้โดยสุจริต ไม่ใช่ของที่หามาโดยทุจริต เช่น ขโมยมา ปล้นมา โกงเขามา เป็นต้น
สิ่งที่ไม่ควรให้ เช่น ให้สุราเมรัย ซึ่งเมื่อดื่มเข้าไปแล้วทำให้เสียสติ มึนเมา เป็นที่ตั้งแห่งความประมาท ทำให้ศีลขาด เป็นต้น เมื่อให้สิ่งเหล่านี้ไปแล้ว ไม่เป็นบุญกุศล เพราะแม้แต่สิ่งที่ให้นั้นก็ไม่เป็นที่ตั้งแห่งบุญกุศล เหตุนั้น จึงไม่ควรให้
ดังนั้น เมื่อจะให้อะไรแก่ใครก็ตาม ต้องพิจารณาเสมอว่า สิ่งนั้นควรให้หรือไม่ควรให้ ให้ไปแล้วเป็นประโยชน์หรือสร้างความฉิบหาย เจตนาที่ให้นั้น เป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างแท้จริงหรือไม่ จึงจะได้ชื่อว่า เป็นผู้ให้อย่างฉลาด
