ผู้หมั่นในการงาน ไม่ประมาท เป็นผู้รอบคอบ จัดการงานเรียบร้อย ฯลฯ

อุฏฺฐาตา กมฺมเธยฺเยสุ     อปฺปมตฺโต วิจกฺขโณ
สุสํวิหิตกมฺมนฺโต     ส ราชวสตึ วเส.

[คำอ่าน]

อุด-ถา-ตา, กำ-มะ-ไท-เย-สุ…..อับ-ปะ-มัด-โต, วิ-จัก-ขะ-โน
สุ-สัง-วิ-หิ-ตะ-กำ-มัน-โต…..สะ, รา-ชะ-วะ-สะ-ติง, วะ-เส

[คำแปล]

“ผู้หมั่นในการงาน ไม่ประมาท เป็นผู้รอบคอบ จัดการงานเรียบร้อย จึงควรอยู่ในราชการ.”

(พุทฺธ) ขุ.ชา.มหา. 28/339.

ข้าราชการ คือผู้ทำงานของพระเจ้าแผ่นดินหรือทำงานของรัฐบาล ได้แก่ ผู้รับใช้ประเทศชาตินั่นเอง ข้าราชการที่ดี ซื่อสัตย์ สุจริต ย่อมพาประเทศชาติให้เจริญรุ่งเรือง ข้าราชการที่ไม่ดี คดโกง ทุจริต ย่อมพาประเทศชาติฉิบหายล่มจม

คุณสมบัติของข้าราชการที่ดีนั้น มีดังนี้

อุฏฺฐาตา กมฺมเธยฺเยสุ คือ ขยันในการทำงาน ทำหน้าที่ด้วยความขยันขันแข็ง หนักเอาเบาสู้ หมั่นพัฒนาความรู้อันเกี่ยวเนื่องกับงานที่ทำ หมั่นพัฒนาความสามารถให้สูงขึ้นอยู่เสมอ มีความอดทนเข้มแข็งไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคใด ๆ หากจะมีขึ้น ตรงต่อเวลา ไม่เข้างานสาย ไม่เลิกงานก่อนเวลา มีใจเสียสละ ไม่ทอดทิ้งการงาน

อปฺปมตฺโต คือ ไม่ประมาท ได้แก่ มีสติในการทำงาน มีความระมัดระวังไม่เลินเล่อจนก่อให้เกิดความเสียหายขึ้นแก่งาน ไม่ปล่อยปละละเลยจนทำให้งานเสียหาย เอาใจใส่ไม่ทอดทิ้ง นอกจากนี้ยังหมายถึงความเป็นคนไม่มัวเมาในยศตำแหน่ง ไม่หลงระเริง ไม่ใช้อำนาจหน้าที่ในการแสวงผลประโยชน์ให้แก่ตนเองและพวกพ้อง

วิจกฺขโณ คือ เป็นผู้รอบคอบ รู้ว่างานไหนสำคัญมาก งานไหนสำคัญน้อย งานไหนควรทำก่อน งานไหนควรทำทีหลัง ไม่ปล่อยให้งานคั่งค้างเป็นดินพอกหางหมู ทำงานเสร็จทันเวลาตามที่กำหนด ไม่ให้เสียหาย

สุสํวิหิตกมฺมนฺโต คือ จัดการงานเรียบร้อย ได้แก่ ทำงานทุกอย่างในความรับผิดชอบให้สำเร็จลุล่วงด้วยความเรียบร้อยดีงาม สะอาดสะอ้าน ไม่รกหูรกตา มีระเบียบวินัย มีกรอบการทำงานที่ดี

ข้าราชการที่มีคุณสมบัติสี่ข้อดังกล่าวข้างต้น ถือว่าเป็นข้าราชการที่ดี เป็นข้าราชการที่คู่ควรต่อการรับใช้แผ่นดิน ควรได้รับการส่งเสริมให้มีความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงาน เพราะข้าราชการเหล่านี้จะสร้างความเจริญรุ่งเรืองให้ประเทศชาติ และเป็นหน้าเป็นตาของประเทศชาติอีกด้วย

ส่วนข้าราชการที่ไม่ดี ฉ้อราษฎร์บังหลวง ทุจริตคดโกง ขี้เกียจตัวเป็นขน ประมาทเลินเล่อ ไม่รอบคอบ ทำงานไม่เรียบร้อย รกเรื้อรุงรัง ประเภทนี้ไม่ควรสนับสนุนให้มีตำแหน่งหน้าที่ในราชการ ถ้ามีอยู่และไม่ปรับปรุงตัวก็สมควรให้ออก รัฐไม่ควรเลี้ยงไม่ควรส่งเสริม เพราะมีแต่จะสร้างความเสียหายให้ประเทศชาติ ยิ่งมียศสูงตำแหน่งสูงมากเท่าไหร่ ยิ่งสร้างความฉิบหายให้ประเทศชาติได้มากเท่านั้น.