คนที่มักหลับ มักคุย และไม่ขยัน เกียจคร้าน มีความมุทะลุ ข้อนั้นเป็นเหตุของผู้ฉิบหาย
นิทฺทาสีลี สภาสีลี อนุฏฺฐาตา จ โย นโร
อลโส โกธปญฺญาโน ตํ ปราภวโต มุขํ.
[คำอ่าน]
นิด-ทา-สี-ลี, สะ-พา-สี-ลี…..อะ-นุด-ถา-ตา, จะ, โย, นะ-โร
อะ-ละ-โส, โก-ทะ-ปัน-ยา-โน…..ตัง, ปะ-รา-พะ-วะ-โต, มุ-ขัง
[คำแปล]
“คนที่มักหลับ มักคุย และไม่ขยัน เกียจคร้าน มีความมุทะลุ ข้อนั้นเป็นเหตุของผู้ฉิบหาย.”
(พุทฺธ) ขุ.สุ. 25/346.
การหลับนั้นเป็นความต้องการพื้นฐานของร่างกายของมนุษย์และสัตว์ทั้งหลาย ถ้าไม่มีการหลับ ร่างกายย่อมไม่สามารถดำรงอยู่ได้ ดังนั้น การหลับจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นที่ขาดเสียไม่ได้ แต่การหลับมากเกินไปคือนอนมากจนเกินไป ย่อมไม่ส่งผลดี คือทำให้เสียประโยชน์ ทำให้เสียการเสียงาน
การคุย คือการสนทนาปราศรัยกับบุคคลอื่น ก็เป็นสิ่งที่จำเป็นอีกอย่างหนึ่งสำหรับการใช้ชีวิตหรือประกอบหน้าที่การงาน เพราะมนุษย์ต้องสื่อสารกัน แต่ความเป็นคุณมักคุย คือคุยมากเกินไป คุยเยอะจนเกินจำเป็น คุยโวโอ้อวด หรือคุยเรื่องเหลวไหลไร้สาระ ย่อมไม่ก่อให้เกิดประโยชน์ใด ๆ ซ้ำยังจะสร้างโทษให้อีกด้วย
ความไม่ขยัน หรือความเกียจคร้าน เป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อการดำรงชีวิตและการประกอบกิจการงานทั้งปวง เพราะไม่มีงานใด ๆ ที่จะสำเร็จได้ด้วยความเกียจคร้านเลย บุคคลผู้เกียจคร้านไม่ขยันทำการงาน ย่อมประสบแต่ความเสื่อมถ่ายเดียวเท่านั้น
ความมุทะละ คือความหุนหันพลันแล่น บุ่มบ่าม ไม่รอบคอบ ด่วนคิดด่วนตัดสินใจ ขาดปัญญาพิจารณา บุคคลเช่นนี้ ประกอบกิจการงานใด ๆ ก็ตาม ย่อมล้มเหลว ไม่ประสบความสำเร็จ
บุคคลผู้มักหลับ มักคุย ไม่ขยัน เกียจคร้าน และมุทะลุ ดังกล่าวข้างต้นนั้น ย่อมหาความสุขความเจริญและความสำเร็จใด ๆ มิได้ มีแต่จะมุ่งหน้าสู่ความเสื่อมความฉิบหายเท่านั้น.