ทุกฺขํ สยติ โกธโน.
[คำอ่าน : ทุก-ขัง, สะ-ยะ-ติ, โก-ทะ-โน]
“คนมักโกรธ ย่อมนอนเป็นทุกข์”
(นัย- องฺ.สตฺตก. 23/98)
คนที่มักโกรธ คือคนที่มีความโกรธเป็นเจ้าเรือน ถูกความโกรธครอบงำจิตใจอยู่ตลอดเวลา ย่อมมีความร้อนรุ่ม กระวนกระวายใจ หงุดหงิดใจอยู่ตลอด นึกถึงแต่เรื่องที่ทำให้โกรธ นึกถึงแต่คนที่ทำให้โกรธ ความโกรธก็เพิ่มขึ้นเป็นทวีคูณ ความโกรธมีมากเท่าไหร่ ความทุกข์ใจก็มีมากเท่านั้นตามไปด้วย
คนประเภทนี้ เมื่อถูกอะไรกระทบกระทั่งนิด ๆ หน่อย ๆ ก็ย่อมโกรธเคืองขึ้นมาอย่างรวดเร็ว บันดาลโทสะอย่างรวดเร็ว เพราะมีความโกรธประจำใจอยู่แล้ว กลายเป็นคนขาดสติปัญญา เพราะถือเอาความโกรธเป็นใหญ่ ความโกรธนั้นก็บดบังปัญญา ทำให้ปัญญามืดบอดลง ทำให้สามารถทำความผิดได้นานาประการ
เมื่อมีความโกรธประจำใจ มีความโกรธเป็นเจ้าเรือนเช่นนี้ ย่อมไม่สามารถใช้ชีวิตอย่างมีความสุขได้ นั่งก็เป็นทุกข์ นอนก็เป็นทุกข์ ทำอะไรอยู่ที่ไหนก็เป็นทุกข์อยู่ตลอดเวลา เพราะความโกรธเผาจิตใจให้ร้อนรนจนเป็นทุกข์
พระพุทธเจ้าทรงสอนให้พวกเราเหล่าสาวก หมั่นเจริญเมตตา หมั่นแผ่เมตตาไปในสรรพสัตว์ทั้งหลายทุกหมู่เหล่า ปรารถนาให้สรรพสัตว์มีความสุข ไม่มีเวร ไม่มีทุกข์ ไม่เบียดเบียนกัน ก็เพื่อกำจัดความโกรธออกจากใจ หรือเพื่อป้องกันไม่ให้ความโกรธเกิดขึ้นนี่เอง เพื่อกำจัดหรือป้องกันความโกรธเสียได้ ก็ถือว่าป้องกันความทุกข์ได้ส่วนหนึ่ง
