อปฺโป หุตฺวา พหุ โหติ วฑฺฒเต โส อขนฺติโช “ความโกรธ น้อยแล้วมาก มันเกิดจากความไม่อดทน จึงทวีขึ้น”

อปฺโป หุตฺวา พหุ โหติ วฑฺฒเต โส อขนฺติโช.

[คำอ่าน : อับ-โป, หุด-ตะ-วา, พะ-หุ, โห-ติ, วัด-ทะ-เต, โส, อะ-ขัน-ติ-โช]

“ความโกรธ น้อยแล้วมาก มันเกิดจากความไม่อดทน จึงทวีขึ้น”

(ขุ.ชา.ทสก. ๒๗/๒๗๓)

ความโกรธ คือ ความขุ่นเคืองใจ ที่เกิดขึ้นกับจิตใจของเรา แรกเริ่มมันอาจจะไม่มาก แต่หากเราไม่มีความอดทน คือไม่ใช้ขันติธรรมมาข่มมันไว้ มันจะเพิ่มขึ้น แรงขึ้น และระเบิดออกมาในที่สุด

แต่หากเรามีขันติธรรม คือมีความอดทน พร้อมทั้งใช้ปัญญาพิจารณาให้เห็นโทษของความโกรธ และสามารถใช้ขันติธรรมมาข่มมันไว้ได้ทันท่วงที มันก็จะเบาลง และเราจะข่มมันได้ในที่สุด มันก็จะไม่ทวีความรุนแรงขึ้น

ดังนั้น เมื่อความโกรธเกิดขึ้น เราต้องตั้งสติให้ดี รู้ให้เท่าทันว่าเรากำลังโกรธ เมื่อรู้ว่ากำลังโกรธแล้ว ต้องพิจารณาผลเสียที่จะเกิดจากความโกรธนั้น เมื่อพิจารณาได้แล้ว ให้รีบใช้ขันติธรรมและเมตตาธรรมมากำราบมันเสีย จึงจะสามารถเอาชนะมันได้

เมื่อเราสามารถเอาชนะความโกรธได้เช่นนี้ จิตใจของเราก็จะสงบเย็น ไม่ร้อนรุ่มด้วยอำนาจของความโกรธ ความทุกข์ใจอันเป็นผลของความโกรธก็จะไม่มี ย่อมมีแต่ความสุขอย่างเดียวเท่านั้น นอกจากนี้แล้ว เราก็ไม่ต้องตกเป็นทาสของความโกรธ ไม่ต้องทำตามอำนาจของความโกรธ ผลเสียทั้งหลายอันเป็นผลจากความโกรธ ก็จะไม่เกิดขึ้น ความสงบร่มเย็นก็จะตามมา