ชิเน กทริยํ ทาเนน “พึงชนะคนตระหนี่ ด้วยการให้”

ชิเน กทริยํ ทาเนน.

[คำอ่าน : ชิ-เน, กะ-ทะ-ริ-ยัง, ทา-เน-นะ]

“พึงชนะคนตระหนี่ ด้วยการให้”

(ขุ.ธ. ๒๕/๔๔, ขุ.ชา.ทุก. ๒๗/๕๐)

คนตระหนี่ คือคนที่หวงแหนสิ่งของของตนเอง ไม่ยอมสละ ไม่รู้จักให้ มีอะไรเก็บไว้ใช้เก็บไว้กินคนเดียว ไม่มีความเมตตากรุณา ไม่มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ภาษาชาวบ้านเรียกว่า ขี้เหนียว

คนประเภทนี้มองแต่ประโยชน์ส่วนตน ไม่สนประโยชน์ส่วนรวม คนอื่นจะเป็นอย่างไรก็ช่าง ขอให้ตัวเองอยู่ดีมีสุข มีอยู่มีกินก็เป็นอันใช้ได้ คนลักษณะนี้พระพุทธเจ้าไม่สรรเสริญ

การที่จะเอาชนะคนตระหนี่ได้นั้น ทางพระพุทธศาสนาสอนให้เอาชนะด้วยการให้ ชนะด้วยทาน ชนะด้วยจาคะ คือการสละสิ่งของ แบ่งปัน เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่คนอื่น

เมื่อคนตระหนี่ได้เห็นคนอื่นสละแบ่งปันสิ่งของของตนให้แก่คนรอบข้าง ทำประโยชน์แก่สังคม เขาย่อมจะเกิดความละอายใจ และกำจัดความตระหนี่ในใจตนเองบ้างเสียได้

ยิ่งถ้าเขาได้รับของหรือได้รับน้ำใจจากบุคคลอื่น เขายิ่งจะเกิดความละอายใจมากขึ้น นั่นแหละ คือวิธีที่จะเอาชนะคนตระหนี่ถี่เหนียว