ทุกฺขํ อนาโถ วิหรติ.
[คำอ่าน : ทุก-ขัง, อะ-นา-โถ, วิ-หะ-ระ-ติ]
“คนไม่มีที่พึ่ง ย่อมอยู่เป็นทุกข์”
(องฺ.ทสก. 24/27, 31)
คนเราทุกคนเกิดมาบนโลกใบนี้ ย่อมต้องมีที่พึ่งด้วยกันทั้งนั้น แรกเริ่มเกิดขึ้นมา เรามีมารดาบิดาเป็นที่พึ่ง คอยเลี้ยงดู คอยช่วยเหลือทุกอย่าง โตขึ้น ไปโรงเรียน มีครูอาจารย์เป็นที่พึ่ง มีเพื่อนเป็นที่พึ่ง
เรียกได้ว่าทุกคนต้องมีที่พึ่ง จึงจะสามารถอยู่บนโลกใบนี้ได้โดยไม่ทุกข์ยากลำบาก แต่ที่พึ่งทั้งหลายดังกล่าวมา ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ พี่น้อง เพื่อน ครูอาจารย์ ผู้ใหญ่ที่คอยช่วยเหลือ หรือใครก็ตาม ไม่สามารถเป็นที่พึ่งให้เราได้ตลอดไป
มีแต่ตัวเราเองนี่แหละที่จะเป็นที่พึ่งชั้นยอดให้เราเองได้ตลอดไปจนวันตาย โดยเราจะต้องอบรมจิตใจของตนเองให้มีธรรมะ มีศีลเป็นปราการป้องกันบาป มีธรรมเป็นที่พึ่ง
ตัวเราเองที่ได้รับการอบรมดีแล้วนี่แหละ จะเป็นที่พึ่งพิงที่ดีที่สุดให้กับตัวเราเอง และเป็นที่พึ่งที่สามารถพึ่งพาได้ตลอดกาลจนถึงวันที่ต้องจากโลกนี้ไป
เมื่อเราฝึกตัวเราเองให้เป็นคนมีศีลมีธรรมดังกล่าวมา เราจะสามารถใช้ชีวิตอยู่บนโลกใบนี้ได้อย่างมีความสุข ไม่ทุกข์ไม่ร้อน แต่ถ้าไม่เช่นนั้น เราก็จะอยู่บนโลกใบนี้อย่างเป็นทุกข์ เพราะขาดที่พึ่งอันประเสริฐ
