
อนิจฺจา วต สงฺขารา.
[คำอ่าน : อะ-นิด-จา, วะ-ตะ, สัง-ขา-รา]
“สังขารทั้งหลาย ไม่เที่ยงหนอ”
(ที.มหา. ๑๐/๑๘๑, สํ.ส. ๑๕/๘, สํ.นิ. ๑๖/๒๒๘)
สังขาร คือสภาพที่ปัจจัยปรุงแต่งขึ้น มี ๒ ประเภท คือ อุปาทินนกสังขาร สังขารที่มีใจครอง ได้แก่ สิ่งมีชีวิต เช่น มนุษย์ สัตว์ดิรัจฉาน และอนุปาทินนกสังขาร สังขารที่ไม่มีใจครอง ได้แก่ สิ่งของทั้งหลายทั้งปวง ที่ไม่มีชีวิต
สังขารทั้งหมดทั้งปวงนั้น เป็นสิ่งที่ไม่เที่ยงแท้แน่นอน เมื่อเกิดขึ้นมาแล้ว ตั้งอยู่ชั่วกาลไม่นาน แล้วก็แตกสลายไปในที่สุด ไม่มีสังขารใดคงอยู่ถาวรตลอดไป
ดังนั้น สังขาร จึงไม่ใช่สิ่งที่เราควรยึดติด ไม่ควรยึดมั่นถือมั่น แต่ควรทำใจให้เป็นกลางและปล่อยวางในสังขารเหล่านั้นเสีย เพราะยึดมั่นถือมั่นไปก็มีแต่จะก่อทุกข์ร่ำไป
หากผู้ใดสามารถคลายความยึดมั่นถือมั่นในสังขารทั้งหลายทั้งปวงเสียได้ ผู้นั้นจะประสบกับความสุขที่ยิ่งกว่าความสุขธรรมดาทั่ว ๆ ไปที่ชาวโลกสมมติกันว่าเป็นความสุข
สารบัญ พุทธศาสนสุภาษิต
- อัตตวรรค หมวดตน
- อัปปมาทวรรค หมวดความไม่ประมาท
- กัมมวรรค หมวดกรรม
- กิเลสวรรค หมวดกิเลส
- โกธวรรค หมวดความโกรธ
- ขันติวรรค หมวดความอดทน
- จิตตวรรค หมวดจิต
- ชยวรรค หมวดความชนะ
- ทานวรรค หมวดทาน
- ทุกขวรรค หมวดทุกข์
- ธัมมวรรค หมวดธรรม
- ปกิณกวรรค หมวดเบ็ดเตล็ด
- ปัญญาวรรค หมวดปัญญา
- ปมาทวรรค หมวดความประมาท
- ปาปวรรค หมวดบาป
- ปุคคลวรรค หมวดบุคคล
- ปุญญวรรค หมวดบุญ
- มัจจุวรรค หมวดความตาย
- มิตตวรรค หมวดมิตร
- ยาจนาวรรค หมวดการขอ
- ราชวรรค หมวดพระราชา
- วาจาวรรค หมวดวาจา
- วิริยวรรค หมวดความเพียร
- เวรวรรค หมวดเวร
- สัจจวรรค หมวดความสัตย์
- สติวรรค หมวดสติ
- สัทธาวรรค หมวดศรัทธา
- สันตุฏฐิวรรค หมวดสันโดษ
- สมณวรรค หมวดสมณะ
- สามัคคีวรรค หมวดสามัคคี
- สีลวรรค หมวดศีล
- สุขวรรค หมวดความสุข
- เสวนาวรรค หมวดการคบหา