น กามกามา ลปยนฺติ สนฺโต “สัตบุรุษไม่ปราศรัยเพราะใคร่กาม”

น กามกามา ลปยนฺติ สนฺโต.

[คำอ่าน : นะ, กา-มะ-กา-มา, ละ-ปะ-ยัน-ติ, สัน-โต]

“สัตบุรุษไม่ปราศรัยเพราะใคร่กาม”

(ขุ.ธ. ๒๕/๒๖)

สัตบุรุษ หมายถึง คนดี คือคนที่มีปัญญา มีความรู้ มีคุณธรรม เป็นผู้รู้เหตุ รู้ผล รู้ตน รู้ประมาณ รู้กาล รู้บุคคล รู้ประชุมชน

สัตบุรุษ ไม่ว่าจะทำ พูด คิด ย่อมทำ พูด คิด แต่สิ่งที่ดี อยู่ภายใต้กฏของศีลธรรมอันดีของศาสนา และภายใต้กฎหมายของบ้านเมือง ทำแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อตนเอง เป็นประโยชน์ต่อสังคมส่วนรวม ไม่ทำสิ่งที่จะเป็นเหตุให้เกิดความเดือดร้อนเสียหายต่อตนเองและผู้อื่น

สัตบุรุษคือคนดี ย่อมไม่ทำ พูด คิด โดยอิงอาศัยกามเป็นหลัก คือไม่ทำอะไรโดยมีความใคร่ในกามคุณห้าเป็นพื้นฐาน แต่ใช้หลักเหตุผลและศีลธรรมเป็นพื้นฐาน ทำให้การทำ พูด คิด นั้นเป็นไปเพื่อประโยชน์โดยแท้

เราทั้งหลาย พึงดำเนินตามวิถีแห่งสัตบุรุษ คือพยายามละกามทั้งหลายเสีย ไม่ว่าจะทำพูดหรือคิดสิ่งใด ก็ไม่พึงทำพูดคิดด้วยอิงอาศัยกามเลย