อุปสนฺโต สุขํ เสติ “ผู้สงบระงับ ย่อมอยู่เป็นสุข”

อุปสนฺโต สุขํ เสติ.

[คำอ่าน : อุ-ปะ-สัน-โต, สุ-ขัง, เส-ติ]

“ผู้สงบระงับ ย่อมอยู่เป็นสุข”

(วิ.จุล. ๗/๑๐๖, สํ.ส. ๑๕/๓๑๒, องฺ.ติก. ๒๐/๑๗๕)

ผู้สงบระงับ หมายถึง ผู้สงบทั้งภายนอกและภายใน ได้แก่ สงบกาย ด้วยการไม่ทำบาปทั้งปวง สงบวาจา ด้วยการเว้นจากวจีทุจริตทั้ง ๔ ประการ และสงบใจ ด้วยการเว้นจากมโนทุจริตทั้ง ๓ ประการ

ผู้ที่จะมีความสงบทั้งภายนอกและภายในดังกล่าว จะต้องเป็นผู้สำรวมระวังกาย วาจา และใจ อยู่เสมอ ไม่ให้เผลอไปทำบาปกรรมตามอำนาจของกิเลส ด้วยการเจริญสติสัมปชัญญะ รู้เท่าทันอารมณ์ตลอดเวลา

อีกทั้งยังต้องมีขันติ คือความอดทนต่ออารมณ์ที่มายั่วยุให้กระทำบาปทั้งหลายทั้งปวง ไม่หลงไปกระทำกรรมชั่วช้าลามกตามการยั่วยุของอารมณ์ชั่วทั้งหลายเหล่านั้น

เมื่อมีกาย วาจา และใจ สงบดังที่ได้กล่าวมา กิเลสทำอะไรบุคคลนั้นไม่ได้ เขาย่อมอยู่เป็นสุขทั้งกลางวันและกลางคืน