อนุปาทา วิมุจฺจนฺติ “สาธุชนย่อมหลุดพ้นเพราะไม่ถือมั่น”

อนุปาทา วิมุจฺจนฺติ.

[คำอ่าน : อะ-นุ-ปา-ทา, วิ-มุด-จัน-ติ]

“สาธุชนย่อมหลุดพ้นเพราะไม่ถือมั่น”

(ม.อุป. ๑๔/๓๔๖, องฺ.ติก. ๒๐/๑๘๐)

อุปาทาน แปลว่า ความถือมั่น หรือ ยึดมั่น ได้แก่ การยึดมั่นถือมั่นในสิ่งทั้งหลายว่า เป็นเรา เป็นของเรา เป็นตัวเป็นตนของเรา การยึดมั่นถือมั่นนี่แหละที่เป็นเหตุแห่งความทุกข์

พุทธศาสนาสอนให้เราปล่อยวาง แต่คำว่า ปล่อยวางนี่ไม่ใช่ทิ้ง ไม่ใช่ไม่เอาอะไรเลย แต่หมายถึงการไม่ยึดติดในสิ่งทั้งปวง คือทำใจให้เป็นกลาง ๆ ในสิ่งทั้งปวง ทั้งที่ดีและไม่ดี

การทำใจให้เป็นกลาง ๆ ก็คือ การรักษาใจของเราให้คงที่ ไม่ให้เอนเอียงไปทางยินดีหรือยินร้าย ไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้นมาก็ตาม จะดีหรือไม่ดี จะสุขหรือจะทุกข์ก็ตาม เราแค่รับรู้อย่างเดียวก็พอ อย่าปล่อยให้จิตเอนไปทางยินดีหรือยินร้ายอย่างใดอย่างหนึ่ง

เมื่อสามารถทำได้ดังนี้ เราก็จะสามารถหลุดพ้นจากความทุกข์ได้เพราะใจที่ไม่มีอุปาทานคือความยึดมั่นถือมั่นนั่นเอง