
โภคตณฺหาย ทุมฺเมโธ หนฺติ อญฺเญว อตฺตนํ.
[คำอ่าน : โพ-คะ-ตัน-หา-ยะ, ทุม-เม-โท, หัน-ติ, อัน-เย-วะ, อัด-ตะ-นัง]
“ผู้มีปัญญาทราม ย่อมฆ่าตนเองเหมือนฆ่าผู้อื่น เพราะอยากได้โภคทรัพย์”
(ขุ.ธ. ๒๕/๖๓)
คำว่า “ผู้มีปัญญาทราม” หมายถึง บุคคลผู้โง่เขลาเบาปัญญา ไม่รู้จักผิดชอบชั่วดี ไม่รู้จักบาปบุญคุณโทษ ไม่รู้จักประโยชน์หรือมิใช่ประโยชน์ ไม่รู้ว่าอะไรควรอะไรไม่ควร
ผู้มีปัญญาทราม เมื่ออยากได้โภคทรัพย์ ย่อมแสวงหาโภคทรัพย์นั้นมาด้วยวิธีต่าง ๆ โดยไม่นำคึงว่า วิธีนั้น ๆ เป็นวิธีที่ถูกต้องหรือไม่ ขัดต่อหลักศีลธรรมหรือไม่ หรือผิดต่อกฎหมายบ้านเมืองหรือไม่ จะนำความเดือดร้อนมาสู่ตนเองและผู้อื่นหรือไม่ เขาจะทำทุกวิถีทางเพื่อให้ได้มาซึ่งโภคทรัพย์ที่ตนต้องการ นับเป็นการฆ่าตัวเองอย่างหนึ่ง คือการฆ่าตัวเองให้ตายไปจากคุณงามความดี
อีกอย่างหนึ่ง คนมีปัญญาทราม เมื่อมีทรัพย์ก็ย่อมใช้ทรัพย์นั้นในทางที่จะสร้างความฉิบหายให้ตัวเอง เช่น ใช้ทรัพย์ในทางที่เป็นอบายมุข เป็นต้น นับเป็นการฆ่าตัวเอง เพราะเป็นการผลาญประโยชน์ของตัวเอง และสร้างบาปกรรมให้กับตัวเอง อันจะเป็นเหตุให้ตัวเองต้องไปชดใช้กรรมในภายภาคหน้า
การใช้ทรัพย์โดยปราศจากปัญญานั้นถือว่าเป็นการผลาญประโยชน์ของตนเองอย่างสิ้นเชิง ผลาญทั้งประโยชน์ในโลกนี้ ผลาญทั้งประโยชน์ในโลกหน้า ได้ชื่อว่า ค่อย ๆ ฆ่าตัวเองอย่างช้า ๆ สุดท้ายกลายเป็นคนเสื่อมจากประโยชน์ทั้งปวง ได้ชื่อว่า ตายทั้งเป็น
สารบัญ พุทธศาสนสุภาษิต
- อัตตวรรค หมวดตน
- อัปปมาทวรรค หมวดความไม่ประมาท
- กัมมวรรค หมวดกรรม
- กิเลสวรรค หมวดกิเลส
- โกธวรรค หมวดความโกรธ
- ขันติวรรค หมวดความอดทน
- จิตตวรรค หมวดจิต
- ชยวรรค หมวดความชนะ
- ทานวรรค หมวดทาน
- ทุกขวรรค หมวดทุกข์
- ธัมมวรรค หมวดธรรม
- ปกิณกวรรค หมวดเบ็ดเตล็ด
- ปัญญาวรรค หมวดปัญญา
- ปมาทวรรค หมวดความประมาท
- ปาปวรรค หมวดบาป
- ปุคคลวรรค หมวดบุคคล
- ปุญญวรรค หมวดบุญ
- มัจจุวรรค หมวดความตาย
- มิตตวรรค หมวดมิตร
- ยาจนาวรรค หมวดการขอ
- ราชวรรค หมวดพระราชา
- วาจาวรรค หมวดวาจา
- วิริยวรรค หมวดความเพียร
- เวรวรรค หมวดเวร
- สัจจวรรค หมวดความสัตย์
- สติวรรค หมวดสติ
- สัทธาวรรค หมวดศรัทธา
- สันตุฏฐิวรรค หมวดสันโดษ
- สมณวรรค หมวดสมณะ
- สามัคคีวรรค หมวดสามัคคี
- สีลวรรค หมวดศีล
- สุขวรรค หมวดความสุข
- เสวนาวรรค หมวดการคบหา