
สังขาร 2 ประการ
สังขาร หมายถึง สภาพที่ปัจจัยทั้งหลายปรุงแต่งขึ้น หรือสิ่งที่เกิดจากเหตุปัจจัย ในที่นี้หมายเอาสังขารที่เป็นรูปธรรม มี 2 อย่าง คือ
1. อุปาทินนกสังขาร
อุปาทินนกสังขาร สังขารมีใจครอง สังขารที่กรรมยึดครองหรือเกาะกุม ได้แก่ สิ่งที่มีชีวิตหรือมีจิตวิญญาณทั้งหลาย เช่น มนุษย์ สัตว์ดิรัจฉาน เทวดา เป็นต้น ซึ่งเกิดขึ้นจากการรวมกันของธาตุ 6 คือ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ อากาสธาตุ และวิญญาณธาตุ รวมกันเข้า สามารถที่จะเคลื่อนไหว คิด จำ รู้อารมณ์ได้ เป็นสังขารที่มีกรรมครอบครอง คือเกี่ยวเนื่องด้วยกรรมและผลของกรรม
2. อนุปาทินนกสังขาร
อนุปาทินนกสังขาร สังขารไม่มีใจครอง สังขารที่กรรมไม่ยึดครองหรือเกาะกุม ได้แก่ สิ่งที่ไม่มีชีวิต ไม่มีจิตวิญญาณ เกิดจากธาตุ 4 คือ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และ วาโยธาตุ รวมกันเข้า ไม่สามารถจำ คิด และรับรู้อารมณ์ ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ด้วยตัวเอง เช่น ดิน หิน สิ่งปลูกสร้างทั้งหลาย เป็นต้น เป็นสังขารที่ไม่มีกรรมครอบครอง คือ ไม่เกี่ยวเนื่องด้วยกรรมและผลของกรรม
สังขารทั้ง 2 ประเภทนี้ เสมอกันโดยความเป็นไปตามกฎพระไตรลักษณ์ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา คือเป็นสิ่งที่ไม่เที่ยงแท้แน่นอน มีการแปรปรวนเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา เป็นทุกข์ คือไม่สามารถทนอยู่ในสภาพเดิมได้ และเป็นอนัตตา คือไม่สามารถควบคุมหรือบังคับบัญชาได้
- ธรรมมีอุปการะมาก 2 ประการ
- ธรรมอันทำให้งาม 2 ประการ
- อริยบุคคล 2 ประเภท
- กาม 2 อย่าง
- เทศนา 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- เทศนา 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 3)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 4)
- สมาธิ 2 ประการ
- สุข 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- สุข 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ทุกข์ 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- ทุกข์ 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ทาน 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- ทาน 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ปธาน 2 ประการ
- ภาวนา 2 ประการ
- เวปุลละ 2 ประการ
- สัจจะ 2 ประการ
- พระอรหันต์ 2 ประเภท
- อุปัญญาตธรรม 2 ประการ
- ธรรมคุ้มครองโลก 2 ประการ
- สัทธา (ศรัทธา) 2 ประการ
- บุคคลหาได้ยาก 2 ประเภท
- กรรมฐาน 2 ประเภท
- ทิฏฐิ 2 ประการ
- นิพพาน 2 ประการ
- บูชา 2 ประการ
- ปฏิสันถาร 2 ประการ
- ปริเยสนา 2 ประการ
- ปาพจน์ 2 ประการ
- รูป 2 ประการ
- วิมุตติ 2 ประการ
- สังขาร 2 ประการ
- สุทธิ 2 ประการ
- กรรม 2 ประการ
- อันตา 2 ประการ
- ธุระ 2 ประการ
- บัญญัติ 2 ประการ
- ปัจจัยให้เกิดสัมมาทิฏฐิ 2 ประการ
- ฤทธิ์ 2 ประการ
- สังคหะ 2 ประการ
- ศาสนา 2 ประการ
- อัตถะ 2 ประการ
- เวทนา 2 ประการ
- ฌาน 2 ประเภท
- ฌาน 2 ประการ