วิมุตติ 2 ประการ
วิมุตติ แปลว่า ความหลุดพ้น หมายถึง ภาวะที่จิตหลุดพ้นจากกิเลสอาสวะทั้งหลาย แบ่งเป็น 2 อย่าง คือ
1. เจโตวิมุตติ
เจโตวิมุตติ แปลว่า การหลุดพ้นด้วยอำนาจแห่งจิต หมายถึง ความหลุดพ้นจากกิเลสของพระอรหันต์ผู้บำเพ็ญสมถกัมมัฏฐานจนได้สมาบัติ 8 แล้วนำฌานสมาบัตินั้นมาเป็นบาทในการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐานต่อจนบรรลุอรหัตตผล สำเร็จเป็นพระอรหันต์
พระอรหันต์ที่บรรลุลักษณะนี้ มี 3 ประเภท คือ ผู้ได้วิชชา 3 ผู้ได้อภิญญา 6 และผู้ได้ปฏิสัมภิทา 4 ซึ่งทั้ง 3 ประเภทนี้จะมีฤทธิ์ สามารถแสดงฤทธิ์มีประการต่าง ๆ ได้
2. ปัญญาวิมุตติ
ปัญญาวิมุตติ แปลว่า การหลุดพ้นด้วยอำนาจแห่งปัญญา ความหลุดพ้นแห่งจิตจากอวิชชา ด้วยปัญญาที่รู้เห็นตามความเป็นจริง ได้แก่ ความหลุดพ้นของพระอรหันต์ผู้บำเพ็ญวิปัสสนากรรมฐานล้วน ๆ ไม่ได้บำเพ็ญสมถกรรมฐานเป็นเบื้องต้น บำเพ็ญวิปัสสนาอย่างเดียวจนเกิดความรู้แจ้งเห็นจริงในสิ่งทั้งปวง และบรรลุอรหัตตผล สำเร็จเป็นพระอรหันต์ ละกิเลสได้อย่างสิ้นเชิง พระอรหันต์ที่บรรลุด้วยปัญญาวิมุตตินี้ เรียกว่า สุกขวิปัสสกะ
การที่ผู้ประพฤติธรรมจะบรรลุด้วยอาการอย่างใดนั้น ขึ้นอยู่กับบารมีที่สะสมมาหลายภพหลายชาติว่าเป็นไปในทิศทางไหน บางท่านบำเพ็ญบารมีมาทางสมถะ ก็สามารถปฏิบัติสมถกรรมฐานได้บรรลุฌานสมาบัติแล้วยกขึ้นสู่วิปัสสนาต่อไปได้ บางท่านบำเพ็ญบารมีมาทางวิปัสนาอย่างเดียว เจริญสมถกรรมฐานแล้วไม่ได้ผล แต่พอเจริญวิปัสสนากรรมฐานกลับได้ผลดี
แต่ไม่ว่าจะสำเร็จด้วยวิธีใด ก็ถือว่าเป็นการกระทำที่สุดแห่งทุกข์ กำจัดภพชาติเสียได้ เป็นผลดีด้วยกันทั้งนั้น
![[5 รีม 80 แกรม ] Double A กระดาษถ่ายเอกสาร ขนาด A4 500 แผ่น ต่อรีม](https://th-live-01.slatic.net/p/32df7b5f5dcd767b04d3c0b29fca36f2.png)
- ธรรมมีอุปการะมาก 2 ประการ
- ธรรมอันทำให้งาม 2 ประการ
- อริยบุคคล 2 ประเภท
- กาม 2 อย่าง
- เทศนา 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- เทศนา 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 3)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 4)
- สมาธิ 2 ประการ
- สุข 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- สุข 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ทุกข์ 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- ทุกข์ 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ทาน 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- ทาน 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ปธาน 2 ประการ
- ภาวนา 2 ประการ
- เวปุลละ 2 ประการ
- สัจจะ 2 ประการ
- พระอรหันต์ 2 ประเภท
- อุปัญญาตธรรม 2 ประการ
- ธรรมคุ้มครองโลก 2 ประการ
- สัทธา (ศรัทธา) 2 ประการ
- บุคคลหาได้ยาก 2 ประเภท
- กรรมฐาน 2 ประเภท
- ทิฏฐิ 2 ประการ
- นิพพาน 2 ประการ
- บูชา 2 ประการ
- ปฏิสันถาร 2 ประการ
- ปริเยสนา 2 ประการ
- ปาพจน์ 2 ประการ
- รูป 2 ประการ
- วิมุตติ 2 ประการ
- สังขาร 2 ประการ
- สุทธิ 2 ประการ
- กรรม 2 ประการ
- อันตา 2 ประการ
- ธุระ 2 ประการ
- บัญญัติ 2 ประการ
- ปัจจัยให้เกิดสัมมาทิฏฐิ 2 ประการ
- ฤทธิ์ 2 ประการ
- สังคหะ 2 ประการ
- ศาสนา 2 ประการ
- อัตถะ 2 ประการ
- เวทนา 2 ประการ
- ฌาน 2 ประเภท
- ฌาน 2 ประการ