พหุการธรรม 4 ประการ

พหุการธรรม คือ ธรรมมีอุปการะมาก เป็นเครื่องช่วยให้สามารถสร้างสมความดีอื่น ๆ ทุกอย่าง และช่วยให้ประสบ
ความเจริญก้าวหน้าในชีวิต บรรลุความงอกงามไพบูลย์ มี 4 ประการ คือ

1. ปฏิรูปเทสวาสะ

ปฏิรูปเทสวาสะ การอยู่ในประเทศอันเหมาะสม หมายถึง การอาศัยอยู่ในสถานที่ที่ดี ที่เหมาะสม เป็นสถานที่ที่มีลักษณะที่เอื้อต่อความเจริญงอกงาม 4 ลักษณะ คือ

อาวาสสัปปายะ เป็นสถานที่มีสภาพแวดล้อมดี อยู่สบาย
ปุคคลสัปปายะ เป็นสถานที่เป็นที่อยู่อาศัยของคนดีมีศีลธรรม คือมากไปด้วยคนดี
อาหารสัปปายะ เป็นสถานที่มีอาหารอุดมสมบูรณ์
ธัมมสัปปายะ เป็นสถานที่มีขนบธรรมเนียมจารีตประเพณีที่ดีงาม และเหมาะแก่การศึกษาธรรมะ

การอยู่ในสถานที่ที่เหมาะสม อุดมด้วยคนดีมีศีลธรรม เป็นเหตุเอื้อต่อการสร้างคุณงามความดีประการหนึ่ง

2. สัปปุริสูปัสสยะ

สัปปุริสูปัสสยะ การคบสัตบุรุษ คือ การคบหากับบัณฑิตชนคนดี ในสังคมแต่ละสังคม ย่อมมีทั้งคนดีและคนไม่ดีปะปนกันไป เราต้องรู้จักเลือกคบเฉพาะคนดีมีศีลธรรม เป็นบัณฑิตชนคนมีปัญญา สามารถแนะนำเราในทางที่ดีได้ การคบกับคนดีมีศีลธรรม เป็นเหตุเอื้อต่อการสร้างคุณงามความดีประการหนึ่ง

3. อัตตสัมมาปณิธิ

อัตตสัมมาปณิธิ การตั้งตนไว้ชอบ คือ การตั้งตนไว้ในกรอบของศีลธรรม ตั้งใจนำตนไปให้ถูกทาง วางแผนชีวิต ตั้งเป้าหมายชีวิต และดำเนินชีวิต บนพื้นฐานของศีลธรรมอันดีของพุทธศาสนา และอยู่ในกรอบของกฎหมายบ้านเมือง ไม่ประพฤติตนนอกลู่นอกทาง ไม่ละเมิดศีลธรรมและกฎหมาย การดำรงตนอยู่ในหลักคุณธรรมศีลธรรมอันดี เป็นเหตุเอื้อต่อการสร้างคุณงามความดีประการหนึ่ง

4. ปุพเพกตปุญญตา

ปุพเพกตปุญญตา ความเป็นผู้ได้ทำบุญไว้ในกาลก่อน หรือ ความเป็นผู้ได้ทำดีไว้ก่อน คือ นอกจาก 3 ข้อข้างต้นนั้น ผู้ที่จะเจริญก้าวหน้าได้ ต้องมีบุญหรือความดีที่ได้เคยทำไว้ก่อนแล้ว อาจจะเป็นความดีในชาตินี้ เช่น ได้รับการอบรมมาดี มีการศึกษาดี เคยช่วยเหลือคนอื่นไว้มาก เป็นต้น หรืออาจจะเป็นความดีที่เคยทำไว้ในชาติก่อน ๆ ที่คอยช่วยส่งเสริม คือมีความดีหรือมีบุญเก่าเป็นทุนนั่นเอง ความเป็นผู้ได้ทำบุญไว้ในกาลก่อน ก็เป็นเหตุเอื้อต่อการสร้างคุณงามความดีประการหนึ่ง

พหุการธรรมทั้ง 4 ประการนี้ มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า จักร 4