อตฺตานํ น ทเท โปโส “บุรุษไม่พึงให้ซึ่งตน”

อตฺตานํ น ทเท โปโส.

[คำอ่าน : อัด-ตา-นัง, นะ, ทะ-เท, โป-โส]

“บุรุษไม่พึงให้ซึ่งตน”

(สํ.ส. 15/60)

คำว่า “ไม่พึงให้ซึ่งตน” หมายถึง ไม่ควรปล่อยตัวปล่อยใจให้เหลวไหลไร้สาระ หรือให้ไหลไปตามอำนาจของกิเลสอยู่ร่ำไป

ธรรมดาสภาพจิตใจของคนเรานั้นมันเปรียบเสมือนน้ำ คือมีปกติไหลลงสู่ที่ต่ำอยู่เสมอ ที่ไหนต่ำ น้ำก็ไหลไปที่นั่น จิตใจของคนเราก็เช่นกัน มักจะไหลไปสู่อารมณ์ต่ำ ๆ อยู่เสมอ

คำว่า “ให้ซึ่งตน” ก็คือ ปล่อยให้จิตไหลไปสู่อารมณ์ต่ำ ๆ นั่นเอง คือไม่พยายามประคับประคองจิตของตนให้อยู่ในอารมณ์ฝ่ายสูง ไม่หักห้ามใจให้งดเว้นการทำบาปอกุศล

คนเรานั้นควรใช้หลักธรรมคือความอดทนอดกลั้นมาประคับประคองใจ คอยข่มใจ คอยหักห้ามใจ ไม่ให้หลงไปทำกรรมชั่วช้าลามก

ถ้าทำได้ดังนี้ถือว่าเป็นคนที่รู้จักยับยั้งชั่งใจ ไม่ปล่อยตัวปล่อยใจไปในอารมณ์ที่เป็นบาป เป็นบุคคลที่น่าสรรเสริญ