ยํ ลทฺธํ เตน ตุฏฺฐพฺพํ “ได้สิ่งใด พึงพอใจด้วยสิ่งนั้น”

ยํ ลทฺธํ เตน ตุฏฺฐพฺพํ.

[คำอ่าน : ยัง, ลัด-ทัง, เต-นะ, ตุด-ถับ-พัง]

“ได้สิ่งใด พึงพอใจด้วยสิ่งนั้น“

(วิ.ภิ. ๓/๙๖, ขุ.ชา.เอก. ๒๗/๔๔)

ธรรมดาการใช้ชีวิตของมนุษย์ทั้งหลายนั้น ต้องแสวงหา เพราะการที่เราจะเป็นอยู่ในโลกนี้ได้ จำเป็นต้องมีปัจจัยสี่ คือ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค

เมื่อการใช้ชีวิตต้องมีปัจจัยสี่ดังกล่าว เราจึงจำเป็นต้องแสวงหาสิ่งเหล่านั้นมาเพื่อใช้ประกอบในการดำเนินชีวิต จะขาดเสียไม่ได้

แต่การแสวงหานั้น พระพุทธเจ้าสอนไว้ว่า ต้องแสวงหาโดยทางที่สุจริต คือแสวงหาโดยทางที่ไม่ผิดศีลธรรม ไม่ผิดกฎหมายบ้านเมือง ไม่ผิดจารีตประเพณี ไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น

และที่สำคัญ ต้องมีความยินดีในสิ่งที่ตนแสวงหาได้มา พอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่ ไม่อยากได้จนเกินประมาณ จนเป็นเหตุให้ต้องแสวงหาในทางที่ผิดศีลผิดธรรมและก่อทุกข์ให้เกิดขึ้นแก่ตนเองและผู้อื่น

บุคคลผู้ที่มีความยินดีในสิ่งของที่ตนหาได้มานั้น ชื่อว่าเป็นผู้มีความสันโดษ บุคคลเช่นนี้ ย่อมประสบกับความสุข ไม่ทุกข์ร้อนใจ เพราะไม่ถูกความอยากแผดเผา ไม่ต้องดิ้นรนเพื่อปรนเปรอความต้องการที่เกินประมาณ