สาธุ โข ปณฺฑิโต นาม “ชื่อว่าบัณฑิต ย่อมทำประโยชน์ให้สำเร็จได้แล”

สาธุ โข ปณฺฑิโต นาม.

[คำอ่าน : สา-ทุ, โข, ปัน-ทิ-โต, นา-มะ]

“ชื่อว่าบัณฑิต ย่อมทำประโยชน์ให้สำเร็จได้แล”

(อ.ส. ๑๕/๓๐๙, ขุ.ชา.เอก. ๒๗/๓๒)

บัณฑิต คือ ผู้รอบรู้ ได้แก่ รู้ทางแห่งความเสื่อม รู้ทางแห่งความเจริญ รู้ศิลปวิทยาต่าง ๆ สำหรับการประกอบสัมมาชีพ รู้จักวิธีแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น เป็นต้น

ผู้ที่เป็นบัณฑิต จะรู้ว่าอะไรดีอะไรไม่ดี อะไรเป็นประโยชน์ อะไรไม่เป็นประโยชน์ แล้วละสิ่งที่ชั่ว ทำแต่สิ่งที่ดี ละสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์ ทำแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์ ดำรงชีวิตบนหลักศีลธรรมอันดี ไม่ละเมิดศีลธรรม ไม่ละเมิดกฎหมายบ้านเมือง

ดังนั้น ผู้ที่เป็นบัณฑิต จึงเป็นผู้ที่สามารถสร้างประโยชน์ให้สำเร็จได้ทั้งแก่ตนเองและสังคมส่วนรวม ไม่สร้างความฉิบหายเดือดร้อนให้เกิดขึ้น ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น

เมื่อเป็นเช่นนี้ บัณฑิตจึงเป็นผู้ที่สังคมโดยทั่วไปต้องการ เพราะบัณฑิตเป็นผู้สร้างประโยชน์ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่นดังกล่าวแล้ว และเมื่อเกิดปัญหานานาประการขึ้น ผู้ที่จะสามารถแก้ปัญหาเหล่านั้นได้ ก็คือผู้ที่เป็นบัณฑิตนั่นเอง