
ปฏิกจฺเจว ตํ กยิรา ยํ ชญฺญา หิตมตฺตโน.
[คำอ่าน : ปะ-ติ-กัด-เจ-วะ, ตัง, กะ-ยิ-รา, ยัง, ชัน-ยา, หิ-ตะ-ม้ด-ตะ-โน]
“รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน พึงรีบทำการนั้นเทียว”
(สํ.ส. ๑๕/๘๑)
สิ่งที่เป็นประโยชน์ คือสิ่งที่ทำไปแล้วก่อให้เกิดความสุขความเจริญ ไม่สร้างความเดือดร้อน ไม่นำทุกข์ ไม่นำความฉิบหายมาให้ในภายหลัง
เมื่อรู้ว่าสิ่งใดเป็นประโยชน์แก่ตนเอง ก็ต้องรีบทำสิ่งนั้น เพราะชีวิตนี้เป็นของไม่แน่นอน ถ้าเราไม่รีบทำก็ไม่รู้ว่าจะมีโอกาสได้ทำหรือไม่
เพราะฉะนั้น สิ่งใดมีประโยชน์ให้รีบทำให้สำเร็จก่อนที่จะไม่มีโอกาสได้ทำ คือก่อนที่มัจจุราชคือความตายจะมาบั่นทอนชีวิตของเราเสีย
แต่ก็ต้องพิจารณาด้วยว่า สิ่งที่จะทำนั้น สร้างความเดือดร้อนให้คนรอบข้างหรือสังคมหรือไม่ ถ้าสร้างความเดือดร้อนต่อสังคม แสดงว่า การกระทำนั้น ไม่ได้ก่อประโยชน์อย่างแท้จริง ไม่ใช่สิ่งที่ควรทำ
แต่หากมีประโยชน์ทั้งแก่ตนเองและแก่สังคม หรือมีประโยชน์แก่ตนเอง และไม่สร้างความเดือดร้อนให้แก่สังคมแล้วไซร้ ก็จงรีบกระทำเถิด
สารบัญ พุทธศาสนสุภาษิต
- อัตตวรรค หมวดตน
- อัปปมาทวรรค หมวดความไม่ประมาท
- กัมมวรรค หมวดกรรม
- กิเลสวรรค หมวดกิเลส
- โกธวรรค หมวดความโกรธ
- ขันติวรรค หมวดความอดทน
- จิตตวรรค หมวดจิต
- ชยวรรค หมวดความชนะ
- ทานวรรค หมวดทาน
- ทุกขวรรค หมวดทุกข์
- ธัมมวรรค หมวดธรรม
- ปกิณกวรรค หมวดเบ็ดเตล็ด
- ปัญญาวรรค หมวดปัญญา
- ปมาทวรรค หมวดความประมาท
- ปาปวรรค หมวดบาป
- ปุคคลวรรค หมวดบุคคล
- ปุญญวรรค หมวดบุญ
- มัจจุวรรค หมวดความตาย
- มิตตวรรค หมวดมิตร
- ยาจนาวรรค หมวดการขอ
- ราชวรรค หมวดพระราชา
- วาจาวรรค หมวดวาจา
- วิริยวรรค หมวดความเพียร
- เวรวรรค หมวดเวร
- สัจจวรรค หมวดความสัตย์
- สติวรรค หมวดสติ
- สัทธาวรรค หมวดศรัทธา
- สันตุฏฐิวรรค หมวดสันโดษ
- สมณวรรค หมวดสมณะ
- สามัคคีวรรค หมวดสามัคคี
- สีลวรรค หมวดศีล
- สุขวรรค หมวดความสุข
- เสวนาวรรค หมวดการคบหา