ทุลฺลภํ ทสฺสนํ โหติ สมฺพุทฺธานํ อภิณฺหโส “การเห็นพระพุทธเจ้าเนือง ๆ หาได้ยากยิ่ง”

ทุลฺลภํ ทสฺสนํ โหติ สมฺพุทฺธานํ อภิณฺหโส.

[คำอ่าน : ทุน-ละ-พัง, ทัด-สะ-นัง, โห-ติ, สำ-พุด-ทา-นัง, อะ-พิน-หะ-โส]

“การเห็นพระพุทธเจ้าเนือง ๆ หาได้ยากยิ่ง”

(ม.ม. ๑๓/๕๕๔, ขุ.สุ. ๒๕/๔๔๔)

การที่พระพุทธเจ้าจะเสด็จอุบัติขึ้นมาในโลกสักพระองค์หนึ่งนั้น เป็นการยากนักหนา เพราะผู้ที่จะมาอุบัติเป็นพระพุทธเจ้านั้น ต้องบำเพ็ญบารมีมาหลายโกฏิกัป จึงจะมาอุบัติและตรัสรู้ได้

เมื่อการอุบัติแห่งพระพุทธเจ้าเป็นการยากเช่นนี้ การที่เราจะได้เห็นพระพุทธเจ้านั้นจึงเป็นการยาก หากเกิดในยุคที่ขาดพระพุทธเจ้าก็เป็นอันจบกัน อย่างพวกเรานี้ เกิดมาในสมัยที่พระพุทธเจ้าได้เสด็จดับขันธปรินิพพานไปแล้ว จึงไม่มีโอกาสได้เห็นพระองค์

ถึงอย่างไรก็ตาม พระพุทธเจ้าได้ตรัสไว้ว่า “ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเรา” นั่นก็หมายความว่า ผู้ที่ได้ดวงตาเห็นธรรม เท่ากับได้เห็นพระพุทธเจ้า เพราะธรรมะที่พระองค์ได้สั่งสอนไว้ เป็นตัวแทนแห่งพระองค์

ดังนั้น ถึงแม้ว่าเราท่านทั้งหลายเกิดไม่ทันพระพุทธเจ้า ไม่ได้เห็นพระองค์ แต่ธรรมะของพระองค์ยังคงปรากฏอยู่ ขอให้เราตั้งใจศึกษาพระธรรม และน้อมนำมาปฏิบัติเถิด หากมีวาสนาได้ดวงตาเห็นธรรมเมื่อใด เราจะได้ชื่อว่าเห็นพระพุทธเจ้าเมื่อนั้น