นิสมฺม กรณํ เสยฺโย “ใคร่ครวญก่อนแล้วจึงทำ ดีกว่า”

นิสมฺม กรณํ เสยฺโย.

[คำอ่าน : นิ-สำ-มะ, กะ-ระ-นัง, ไส-โย]

“ใคร่ครวญก่อนแล้วจึงทำ ดีกว่า”

(ว.ว.)

การกระทำใด ๆ ที่ขาดการใคร่ครวญด้วยดีก่อน ย่อมมีโอกาสผิดพลาดได้ง่าย เมื่อผิดพลาด อาจเสียชื่อเสียง เสียการงาน เสียชีวิต เสียเวลา เสียงบประมาณ หรือเสียศีลธรรม เป็นต้น

จะเห็นได้ว่า การกระทำที่ขาดการใคร่ครวญนั้น สร้างแต่ผลเสียให้เรา ดังนั้น ก่อนจะทำการใด ๆ ก็ตาม ควรใคร่ครวญให้ดีเสียก่อนจึงค่อยทำ

คือใคร่ครวญด้วยปัญญาให้แน่ชัดว่า สิ่งที่เรากำลังจะทำอยู่นั้น ดีหรือไม่ดี สร้างประโยชน์หรือไม่ วิธีการที่จะทำ จะนำความสำเร็จมาให้หรือไม่ เป็นต้น เมื่อพิจารณาดีแล้วเห็นว่าเป็นการดีแน่ สร้างประโยชน์ได้แน่ ไม่สร้างความเดือดร้อนแน่ พิจารณาได้ดังนี้จึงค่อยทำ

ถ้ามองในมุมของศีลธรรม ก่อนจะทำการใด ๆ เราต้องพิจารณาใคร่ครวญให้ดีเสียก่อนว่า สิ่งที่จะทำนั้น เป็นความดีหรือความชั่ว ผิดศีลธรรมหรือไม่ ผิดกฎหมายบ้านเมืองหรือไม่ จะสร้างโทษแก่ตนเองและผู้อื่นหรือไม่ เป็นต้น

เมื่อใคร่ครวญด้วยดีแล้ว เห็นว่าเป็นสิ่งที่ดีแน่ ไม่ผิดศีลผิดธรรมแน่ อยู่ในกรอบของกฎหมายบ้านเมืองแน่ ไม่สร้างโทษแน่ ดังนี้แล้ว จึงค่อยทำสิ่งนั้น จะได้ไม่เป็นผลเสียหายตามมาในภายหลัง