เจดีย์ 4 ประการ

เจดีย์ คือ สิ่งที่เคารพบูชา สิ่งที่เตือนใจให้ระลึกถึง หรือสิ่งที่ก่อขึ้นเป็นที่เคารพ ในที่นี้หมายถึง สถานที่หรือสิ่งที่เคารพบูชาอันเนื่องด้วยพระพุทธเจ้า หรือเกี่ยวเนื่องกับพุทธศาสนา เรียกเต็ม ๆ ว่า สัมมาสัมพุทธเจดีย์ หรือ พุทธเจดีย์ ท่านจำแนกไว้ 4 ประการ คือ

1. ธาตุเจดีย์

ธาตุเจดีย์ เจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พระบรมสารีริกธาตุ เป็นธาตุพิเศษอันเกิดจากพระวรกายของพระพุทธเจ้าผู้ทรงประกอบด้วยพระมหากรุณาธิคุณ พระบริสุทธิคุณ และพระปัญญาธิคุณ ภายหลังการเสด็จดับขันธปรินิพพาน พระบรมสารีริกธาตุจึงเป็นสิ่งมีคุณค่ายิ่งกว่าปูชนียวัตถุอื่นใดในโลกนี้ เพราะเป็นสัญลักษณ์แทนองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เจดีย์ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุนั้น ชื่อว่า ธาตุเจดีย์

2. บริโภคเจดีย์

บริโภคเจดีย์ เจดีย์คือสิ่งหรือสถานที่ที่พระพุทธเจ้าเคยทรงใช้สอย อย่างแคบหมายถึงต้นพระศรีมหาโพธิ์ อย่างกว้างหมายถึงสังเวชนียสถาน 4 ตลอดจนสิ่งทั้งปวงที่พระพุทธเจ้าเคยทรงใช้สอย เช่น บาตร จีวร และบริขารอื่นๆ เป็นต้น

3. ธรรมเจดีย์

ธรรมเจดีย์ เจดีย์บรรจุพระธรรม เช่น บรรจุใบลานจารึกพุทธพจน์แสดงหลักปฏิจจสมุปบาท เป็นต้น พระธรรมเป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้และนำมาถ่ายทอดสั่งสอนเหล่าสาวกให้รู้ตาม เป็นหนึ่งในรัตนะ 3 อย่างซึ่งเป็นรัตนะสูงสุดในพุทธศาสนา และเป็นสิ่งที่รักษาพระพุทธศาสนาเอาไว้ให้คงอยู่ หากขาดพระธรรมเสียแล้ว พุทธศาสนาก็ชื่อว่าเสื่อมสูญไปด้วยเช่นกัน ธรรมเจดีย์จึงเป็นสิ่งหนึ่งที่คู่ควรแก่การเคารพบูชา

4. อุทเทสิกเจดีย์

อุทเทสิกเจดีย์ เจดีย์ที่สร้างอุทิศพระพุทธเจ้า ได้แก่ พระพุทธรูป พระพุทธรูปเป็นสิ่งที่พุทธศาสนิกชนสร้างขึ้นเป็นสิ่งแทนพระพุทธเจ้า เพื่อได้ระลึกถึงเป็นพุทธานุสสติ และเพื่อกราบไหว้บูชา อุทเทสิกเจดีย์จึงเป็นสิ่งที่ควรแก่การเคารพบูชาอีกอย่างหนึ่ง