ขนฺติ สาหสวารณา.
[คำอ่าน : ขัน-ติ, สา-หะ-สะ-วา-ระ-นา]
“ความอดทน ห้ามไว้ได้ซึ่งความผลุนผลัน”
(ว.ว.)
ความผลุนผลัน คือ การกระทำโดยขาดความยั้งคิด คือการทำกิจใด ๆ โดยขาดความรอบคอบ ขาดสติ คิดเร็วทำเร็วโดยขาดการใช้ปัญญาพิจารณา จึงอาจทำให้สิ่งที่ทำนั้นผิดพลาดได้
ความผลุนผลัน เป็นสิ่งที่ทำให้งานที่ทำออกมาไม่ละเอียด เพราะไม่ได้มีการวางแผน ทำแบบรีบเร่งจนลืมพิจารณารายละเอียดบางอย่างที่สำคัญไป อันเกิดจากการด่วนคิด ด่วนตัดสินใจนั่นเอง
แต่ถ้าเรามีความอดทน สามารถอดใจรอได้ จะทำให้เราไม่ด่วนตัดสินใจจนเกินไป ทำให้มีเวลาคิดพิจารณามากยิ่งขึ้น หากนำขันติคือความอดทนมาใช้ในการทำงาน ก็จะทำให้งานออกมาดี มีความละเอียด และมีความผิดพลาดน้อย หรือไม่มีความผิดพลาดเลย
จึงกล่าวได้ว่า ขันติคือความอดทนนี้ มีอุปการะทั้งต่อการปฏิบัติเพื่อกำจัดกิเลส เพราะเป็นปราการด่านแรกที่ป้องกันกิเลสได้ และยังมีอุปการะต่อการทำกิจการงานทั้งหลายด้วย เพราะงานที่ทำด้วยขันตินั้น ย่อมจะสามารถบรรลุผลสัมฤทธิ์ได้ดีกว่างานที่ทำโดยขาดขันติ
