ขนฺติพลา สมณพฺราหฺมณา “สมณพราหมณ์ มีความอดทนเป็นกำลัง”

ขนฺติพลา สมณพฺราหฺมณา.

[คำอ่าน : ขัน-ติ-พะ-ลา, สะ-มะ-นะ-พราม-มะ-นา]

“สมณพราหมณ์ มีความอดทนเป็นกำลัง”

(ส.ม.)

สมณพราหมณ์ หมายถึง ผู้ที่ละทางโลกออกบวชเพื่อแสวงหาทางหลุดพ้นจากทุกข์ในวัฏสงสาร พยายามปฏิบัติขัดเกลาจิตใจตน ให้พ้นจากความเป็นทาสของกิเลสตัณหา

ขันติ เป็นคุณธรรมข้อหนึ่งที่ช่วยให้สมณพราหมณ์สามารถอดทนอดกลั้นต่ออำนาจของกิเลส ไม่ให้หลงยินดียินร้ายในกามคุณคือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ที่เกิดขึ้นกับ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ไม่ให้ถูกกิเลสครอบงำบงการให้เป็นไปต่าง ๆ ตามอำนาจของมัน

ผู้มีขันติ ย่อมสามารถที่จะระงับยับยั้งอารมณ์ โลภ โกรธ หลง เอาไว้ได้ ไม่ให้มันครอบงำจิตใจและสั่งการให้กระทำความชั่วทั้งหลายตามอำนาจของมัน

ดังนั้น ขันติ จึงถือว่าเป็นกำลังอย่างหนึ่งของสมณพราหมณ์ ที่ทำหน้าทีเป็นเหมือนปราการด่านแรกที่คอยป้องกันข้าศึกคือกิเลส ไม่ให้เข้ายึดครองเมืองคือจิตของสมณพราหมณ์ได้ เมื่อกิเลสเข้ายึดครองจิตไม่ได้ จิตก็ไม่ตกเป็นทาสของกิเลส ไม่ต้องถูกกิเลสบงการ