วิเวก 3 ประการ

วิเวก แปลว่า ความสงัด หรือ การปลีกออก หมายถึง ความปราศจากสิ่งที่มารบกวนให้เกิดความฟุ้งซ่านรำคาญ หรือการปลีกออกจากสิ่งที่เป็นข้าศึกของความสงบ มี 3 ระดับ คือ

1. กายวิเวก

กายวิเวก ความสงัดกาย หมายถึง การปลีกตัวออกจากหมู่คณะ ไปอยู่ในที่สงัด ปราศจากผู้คนพลุกพล่าน มีความสงบสงัดเหมาะแก่การบำเพ็ญสมณธรรม

2. จิตตวิเวก

จิตตวิเวก ความสงัดจิต หมายถึง การทำจิตให้สงบผ่องใส ปราศจากนิวรณ์ สังโยชน์ และอนุสัย เป็นต้น หมายเอาจิตของท่านผู้ได้บรรลุสมาบัติ 8 และอริยมรรค อริยผล

3. อุปธิวิเวก

อุปธิวิเวก ความสงัดจากอุปธิ ซึ่ง อุปธิ หมายถึง กิเลส ขันธ์ และอภิสังขาร ดังนั้น อุปธิวิเวก จึงหมายถึง พระนิพพาน