วาจํ ปมุญฺเจ กุสลํ นาติเวลํ “ไม่ควรเปล่งวาจาที่ดีให้เกินกาล”

วาจํ ปมุญฺเจ กุสลํ นาติเวลํ.

[คำอ่าน : วา-จัง, ปะ-มุน-เจ, กุ-สะ-ลัง, นา-ติ-เว-ลัง]

“ไม่ควรเปล่งวาจาที่ดีให้เกินกาล”

(ขุ.ชา.ทุก. ๒๗/๘๐, ขุ.สุ. ๒๕/๕๒๕, ขุ.มหา. ๒๙/๖๒๒)

คำพูดนั้นสำคัญนัก คำพูดที่ดีย่อมยังประโยชน์ให้สำเร็จ คำพูดที่ไม่ดีย่อมก่อให้เกิดความเดือดร้อนเสียหาย ดังนั้นจึงควรพูดแต่คำพูดที่ดี และต้องพูดให้พอเหมาะแก่กาลเทศะด้วย

คำพูดที่ดีนั้น ต้องประกอบด้วยลักษณะ 5 อย่าง ดังนี้

1. กล่าวในกาลที่สมควร
2. กล่าวคำสัตย์
3. กล่าววาจาสุขุม ละเอียด ไม่หยาบคาย
4. กล่าวคำที่มีประโยชน์ในชาตินี้และชาติหน้า
5. กล่าวคำประกอบไปด้วยจิตเมตตา

การพูดที่ดีนั้นต้องประกอบด้วยลักษณะ 5 ประการดังกล่าว ถึงแม้ว่าเราจะเป็นคนที่พูดดี พูดเก่งสักเพียงใดก็ตาม ถ้าพูดไม่ถูกกาลเทศะเสียแล้ว ก็อาจจะกลายเป็นข้อเสีย หรือทำให้เกิดผลไม่ดีขึ้นมาได้