ทุพฺภึ กโรติ ทุมฺเมโธ “คนมีปัญญาทราม ย่อมทำความประทุษร้าย”

ทุพฺภึ กโรติ ทุมฺเมโธ.

[คำอ่าน : ทุบ-พิง, กะ-โร-ติ, ทุม-เม-โท]

“คนมีปัญญาทราม ย่อมทำความประทุษร้าย”

(ขุ.ชา.ทสก. ๒๗/๒๙๑)

คนมีปัญญาทราม ในที่นี้ หมายถึง คนพาล คือคนที่ประกอบแต่กรรมที่ชั่วช้าลามก ขาดปัญญาเป็นเครื่องดำเนินชีวิต สร้างแต่ความเดือดร้อนฉิบหายให้แก่ตนและคนรอบข้างอยู่ร่ำไป

คนมีปัญญาทราม เมื่อคิดก็ย่อมคิดแต่เรื่องที่จะเป็นการทำลายประโยชน์ของผู้อื่นหรือประทุษร้ายผู้อื่น เมื่อพูดก็พูดแต่วาจาที่เป็นวจีทุจริต ใช้วาจาประทุษร้ายผู้อื่นอยู่ร่ำไป เมื่อทำก็ทำแต่กรรมที่เป็นกายทุจริต

อีกอย่างหนึ่ง การกระทำของคนมีปัญญาทราม ย่อมเป็นไปในทางที่ทำลายคุณงามความดี ทำลายเหตุแห่งบุญกุศลทั้งหลาย เป็นการประทุษร้ายคุณงามความดีโดยสิ้นเชิง

เมื่อเป็นเช่นนี้ คนมีปัญญาทราม ย่อมได้ชื่อว่าทำแต่กรรมที่เป็นไปเพื่อความฉิบหายมิใช่ประโยชน์โดยส่วนเดียว ทำลายทั้งประโยชน์ในโลกนี้ ทั้งประโยชน์ในโลกหน้า และประโยชน์อย่างยิ่งคือพระนิพพาน