พาลา หเว นปฺปสํสนฺติ ทานํ “คนพาลเท่านั้น ย่อมไม่สรรเสริญทาน”

พาลา หเว นปฺปสํสนฺติ ทานํ.

[คำอ่าน : พา-ลา, หะ-เว, นับ-ปะ-สัง-สัน-ติ, ทา-นัง]

“คนพาลเท่านั้น ย่อมไม่สรรเสริญทาน”

(ขุ.ธ. ๒๕/๓๘)

คนพาล คือผู้ที่มีจิตใจเศร้าหมอง ตกอยู่ภายใต้อำนาจของกิเลส เป็นผู้มุ่งตัดประโยชน์ทั้งสองฝ่าย คือ ตัดประโยชน์ตนเองด้วย ทำลายประโยชน์ผู้อื่นด้วย

คนพาลเป็นคนโง่เขลาเบาปัญญา ไม่รู้จักว่าอะไรเป็นประโยชน์ อะไรไม่เป็นประโยชน์ เพราะขาดธรรมเป็นหลักยึด คนพาลเหล่านั้นย่อมไม่สรรเสริญการบริจาคให้ทาน โดยมองว่าเป็นการกระทำที่สูญเปล่า ไร้ประโยชน์

ตรงกันข้ามกับบัณฑิตผู้มีปัญญา มองทะลุปรุโปร่งว่าอะไรเป็นประโยชน์ อะไรเป็นความเสื่อม บัณฑิตย่อมมองเห็นประโยชน์ของการสละให้ปันสิ่งของ และสรรเสริญการให้ทานว่าเป็นสิ่งที่ควรทำ

ดังนั้น ผู้ฉลาดจะยินดีในทานคือการสละให้ปันสิ่งของ เพราะเห็นว่าเป็นการสร้างประโยชน์ ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น ส่วนคนพาลนั้น ไม่ยินดีในทาน ไม่สรรเสริญทาน เพราะเห็นว่าเป็นการกระทำที่เปล่าประโยชน์ ซึ่งนั่นเป็นความคิดของคนเขลา บัณฑิตไม่สรรเสริญ