ราชา รฏฺฐสฺส ปญฺญานํ “พระราชา เป็นเครื่องปรากฏของแว่นแคว้น”

ราชา รฏฺฐสฺส ปญฺญานํ.

[คำอ่าน : รา-ชา, รัด-ถัด-สะ, ปัน-ยา-นัง]

“พระราชา เป็นเครื่องปรากฏของแว่นแคว้น”

(สํ.ส. ๑๕/๕๗)

พระราชา คือเจ้าแห่งนคร เป็นเจ้าแผ่นดิน เป็นผู้ปกครองประเทศ เป็นที่พึ่งของประชาชนทั้งหลายในประเทศนั้น ๆ พระราชาจึงต้องเป็นผู้ทรงศีลทรงธรรม และมีปรีชาสามารถ

ประเทศใดที่มีพระราชาผู้ทรงทศพิธราชธรรม มีความรู้ความสามารถในการปกครองประเทศ มีความเข้มแข็ง ประเทศนั้นจะเจริญรุ่งเรือง และเป็นที่เชิดหน้าชูตา เป็นที่รู้จักและได้รับความยกย่องจากคนในประเทศอื่น ๆ

แต่หากพระราชาไม่ทรงทศพิธราชธรรมและไม่มีความสามารถในการปกครองประเทศแล้ว คนทั้งหลายในประเทศนั้น ๆ ย่อมจะได้รับความเดือดร้อน ยากจนข้นแค้น อีกทั้งได้รับความอับอายอีกด้วย

ดังนั้น พระราชาจึงถือว่าเป็นที่ปรากฏของประเทศนั้น ๆ เพราะประเทศนั้น ๆ จะได้รับการยอมรับจากประเทศอื่น ๆ มากน้อยแค่ไหนนั้น ขึ้นอยู่ที่พระราชาผู้ปกครองประเทศ