สีลํ โลเก อนุตฺตรํ “ศีลเป็นเยี่ยมในโลก”

สีลํ โลเก อนุตฺตรํ.

[คำอ่าน : สี-ลัง, โล-เก, อะ-นุด-ตะ-รัง]

“ศีลเป็นเยี่ยมในโลก”

(ขุ.ชา.เอก. ๒๗/๒๘)

ศีล แปลว่า ราก คือเป็นรากแห่งคุณงามความดี เป็นรากแห่งบารมีธรรมขั้นสูง หรือแปลว่า เย็น คือบุคคลผู้รักษาศีลด้วยดี จะมีจิตใจที่สงบเย็น มีความร่มเย็นในการดำเนินชีวิต

ศีล ถือว่าเป็นเบื้องต้นแห่งคุณงามความดีทั้งปวง เพราะเมื่อบุคคลรักษาศีลด้วยดีแล้ว การทำความดีอย่างอื่น ๆ ย่อมจะมีตามมาได้ในภายหลัง

การทำบุญชนิดอื่น ๆ จะมีผลมากหรือน้อย ก็ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขของศีลด้วย เช่น การให้ทาน หากผู้ให้ทานมีศีลไม่บริสุทธิ์ ผลของทานก็เกิดขึ้นได้ระดับหนึ่ง แต่ถ้าผู้ให้ทานมีศีลบริสุทธิ์ ผลของการให้ทานของเขาก็จะมีมาก

หรือผู้เจริญกรรมฐาน ถ้าศีลไม่บริสุทธิ์ การเจริญกรรมฐานก็สำเร็จไม่ได้ แต่ถ้าเขาสมาทานรักษาศีลบริสุทธิ์เป็นอันดี การปฏิบัติกรรมฐานของเขาย่อมสามารถสำเร็จผลได้เพราะมีศีลบริสุทธิ์เป็นพื้นฐาน

ดังนั้น ท่านจึงกล่าวว่า ศีลเป็นเยี่ยมในโลก