สํวาเสน สีลํ เวทิตพฺพํ “ศีลพึงรู้ได้เพราะอยู่ร่วมกัน”

สํวาเสน สีลํ เวทิตพฺพํ.

[คำอ่าน : สัง-วา-เส-นะ, สี-ลัง, เว-ทิ-ตับ-พัง]

“ศีลพึงรู้ได้เพราะอยู่ร่วมกัน”

(นัย- ขุ.อุ. ๒๕/๑๗๘)

การที่คนเราจะรู้นิสัยใจคอกันได้นั้น ต้องอาศัยการคลุกคลีกัน เช่น การอยู่ด้วยกัน การทำงานร่วมกัน การพบปะพูดคุยกัน การไปไหนมาไหนด้วยกันบ่อย ๆ

หากไม่ได้คลุกคลีกันดังกล่าว ก็เป็นไปได้ยากที่จะรู้จักนิสัยใจคอกันและกันอย่างละเอียดลึกซึ้ง หากจะรู้บ้างก็คงเป็นเพียงผิวเผินเท่านั้น ไม่รู้ลึกรู้จริงอะไร

การที่จะรู้ว่าใครเป็นคนมีศีลหรือไม่มีศีล เป็นคนมีศีลสมบูรณ์หรือศีลด่างพร้อยบกพร่อง ก็เพราะการที่ได้คลุกคลีกัน การอยู่ด้วยกัน จึงจะสามารถรู้ได้ ไม่เช่นนั้นแล้ว จะรู้ไม่ได้เลย

ดังนั้น อย่าเพิ่งไปตัดสินใครต่อใครว่าคนนั้นเป็นอย่างนั้น คนนี้เป็นอย่างนี้ หรือตัดสินว่าคนนั้นมีศีลคนนี้ไม่มีศีล เป็นต้น หากไม่ได้คลุกคลี ไม่ได้อยู่ด้วยกันหรือไม่ได้คบหาสมาคมกัน ย่อมไม่มีวันที่เราจะรู้จักนิสัยใครอย่างแท้จริง