วิชชา 3 ประการ

วิชชา แปลว่า ความรู้แจ้ง หรือ ความรู้พิเศษ เป็นคุณพิเศษที่เกิดขึ้นแก่พระพุทธเจ้าในวันตรัสรู้ มี 3 ประการ คือ

1. ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ

ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ ญาณเป็นเหตุระลึกขันธ์ที่อาศัยอยู่ในปางก่อนได้ คือญาณที่ทำให้ระลึกชาติได้ ทั้งของพระองค์เองและของผู้อื่น คือในชาติก่อนนั้น เกิดเป็นใคร ชื่ออะไร มารดาบิดาคือใคร ทำกรรมอะไรไว้บ้าง เป็นต้น สามารถระลึกรู้ได้ทั้งหมด

2. จุตูปปาตญาณ

จุตูปปาตญาณ ญาณกำหนดรู้จุติและอุบัติแห่งสัตว์ทั้งหลายอันเป็นไปตามกรรม คือทรงหยั่งรู้ความซับซ้อนแห่งกรรมและการให้ผลของกรรมของสรรพสัตว์ได้อย่างชัดเจน รู้การเวียนว่ายตายเกิดแห่งสรรพสัตว์ รู้ว่าบุคคลนั้นเกิดมาแล้วเป็นเช่นนี้เพราะกรรมอะไร เป็นต้น

3. อาสวักขยญาณ

อาสวักขยญาณ ญาณหยั่งรู้ธรรมเป็นที่สิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย หมายถึง ญาณเป็นเครื่องหยั่งรู้ในอริยสัจ 4 เป็นความรู้ที่ไถ่ถอนกิเลสทั้งปวงให้หมดไปจากขันธสันดานแล้วเข้าถึงการตรัสรู้