สิกขา 3 ประการ

สิกขา 3 ประการ หรือ ไตรสิกขา คือ ข้อที่จะต้องศึกษา ข้อปฏิบัติที่เป็นหลักสำหรับศึกษา คือ ฝึกหัดอบรมกาย วาจา จิตใจ และปัญญา ให้ยิ่งขึ้นไป จนสามารถบรรลุจุดหมายสูงสุดคือพระนิพพานได้ ประกอบด้วย

1. อธิสีลสิกขา

อธิสีลสิกขา สิกขาคือศีลอันยิ่ง หมายถึง ข้อปฏิบัติสำหรับฝึกอบรมในทางความประพฤติอย่างสูง การเรียนรู้และปฏิบัติตนให้ตั้งอยู่ในอธิศีล ซึ่งเป็นข้อปฏิบัติสำหรับฝึกอบรมความประพฤติทางกายและวาจาให้เรียบร้อย ได้แก่การตั้งตนอยู่ในปาริสุทธิศีล 4

2. อธิจิตตสิกขา

อธิจิตตสิกขา สิกขาคือจิตอันยิ่ง หมายถึง ข้อปฏิบัติสำหรับฝึกอบรมจิตเพื่อให้บรรลุถึงสมาบัติ 8 เพื่อนำมาเป็นฐานแห่งการเจริญวิปัสสนาต่อไป

3. อธิปัญญาสิกขา

อธิปัญญาสิกขา สิกขาคือปัญญาอันยิ่ง หมายถึง ข้อปฏิบัติสำหรับฝึกอบรมปัญญาเพื่อให้เกิดความรู้แจ้งอย่างสูง เพื่อให้เห็นสภาพของสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง ได้แก่ วิปัสสนาญาณ 9 ซึ่งจัดเป็นปัญญาขั้นสูงยิ่งกว่าปัญญาขั้นอื่น ๆ