สัจจะ 2 ประการ

สัจจะ แปลว่า ความจริง หมายเอาความจริงที่มีอยู่บนโลก ที่ชาวโลกกำหนดรู้กัน มี 2 อย่าง คือ

1. สมมติสัจจะ

สมมติสัจจะ ความจริงโดยสมมุติ หมายถึง ความจริงที่ขึ้นต่อการยอมรับของคน หรือ ความจริงที่ถือตามความกำหนดหมายตกลงกันของชาวโลก เช่น ความจริงที่ว่า นี้เป็นคน นี้เป็นสัตว์ นี้เป็นสิ่งของ นี้เป็นโต๊ะ นี้เป็นเก้าอี้ เป็นต้น เป็นความจริงที่ชาวโลกสมมุติขึ้นมาเพื่อกำหนดหมายให้เข้าใจกัน

2. ปรมัตถสัจจะ

ปรมัตถสัจจะ ความจริงโดยปรมัตถ์ หมายถึง ความจริงที่มีอยู่ในธรรมชาติ โดยไม่ได้ขึ้นต่อการยอมรับของคน ความจริงตามความหมายขั้นสุดท้ายที่ตรงตามสภาวะและเท่าที่จะกล่าวถึงได้ เช่น รูป นาม เวทนา จิต เจตสิก เป็นต้น สิ่งเหล่านี้ ชาวโลกจะยอมรับหรือไม่ยอมรับ มันก็ยังคงเป็นความจริงอยู่อย่างนั้น ไม่เปลี่ยนแปลง