
อุเปโต ทมสจฺเจน ส เว กาสาวมรหติ.
[คำอ่าน : อุ-เป-โต, ทะ-มะ-สัด-เจ-นะ, สะ, เว, กา-สา-วะ-มะ-ระ-หะ-ติ]
“ผู้ประกอบด้วยทมะและสัจจะนั่นแล ควรครองผ้ากาสาวะ”
(ขุ.ธ. ๒๕/๑๖, ขุ.ชา.ทุก. ๒๗/๘๓, ขุ.เถร. ๒๖/๔๐๐)
ทมะ แปลว่า การข่ม หมายถึงการข่มใจ ไม่ให้หลงเพลิดเพลินไปกับอารมณ์ต่าง ๆ ที่มากระทบ เช่น อารมณ์โลภ อารมณ์โกรธ อารมณ์หลง
สัจจะ แปลว่า ความเป็นคนจริง หมายถึงความเป็นคนจริงต่อการกระทำและคำพูด เป็นคนจริงใจทั้งต่อตนเองและผู้อื่น ไม่เหลาะแหละหลอกลวง
ผ้ากาสาวะ แปลว่า ผ้าที่ย้อมด้วยน้ำฝาด หมายถึง ผ้าจีวรที่พระภิกษุสามเณรใช้นุ่งห่มนี่เอง ผู้ที่จะครองผ้ากาสาวะได้ ต้องเป็นผู้ที่บรรพชาอุปสมบทอย่างถูกต้อง ดังนั้น ผู้ครองผ้ากาสาวะ ก็หมายถึงพระภิกษุสามเณรนี่เอง
พุทธศาสนสุภาษิตบทนี้ หมายความว่า ผู้ที่คู่ควรที่จะเป็นพระภิกษุสามเณรในพระพุทธศาสนา หรือผู้ที่สมควรจะเป็นพุทธสาวก จะต้องเป็นผู้ที่มีความข่มใจ ไม่ตกเป็นทาสของกิเลสตัณหา และมีความสัตย์จริงใจทั้งต่อตนเองและผู้อื่น ไม่เป็นคนเหลาะแหละหลอกลวง
สารบัญ พุทธศาสนสุภาษิต
- อัตตวรรค หมวดตน
- อัปปมาทวรรค หมวดความไม่ประมาท
- กัมมวรรค หมวดกรรม
- กิเลสวรรค หมวดกิเลส
- โกธวรรค หมวดความโกรธ
- ขันติวรรค หมวดความอดทน
- จิตตวรรค หมวดจิต
- ชยวรรค หมวดความชนะ
- ทานวรรค หมวดทาน
- ทุกขวรรค หมวดทุกข์
- ธัมมวรรค หมวดธรรม
- ปกิณกวรรค หมวดเบ็ดเตล็ด
- ปัญญาวรรค หมวดปัญญา
- ปมาทวรรค หมวดความประมาท
- ปาปวรรค หมวดบาป
- ปุคคลวรรค หมวดบุคคล
- ปุญญวรรค หมวดบุญ
- มัจจุวรรค หมวดความตาย
- มิตตวรรค หมวดมิตร
- ยาจนาวรรค หมวดการขอ
- ราชวรรค หมวดพระราชา
- วาจาวรรค หมวดวาจา
- วิริยวรรค หมวดความเพียร
- เวรวรรค หมวดเวร
- สัจจวรรค หมวดความสัตย์
- สติวรรค หมวดสติ
- สัทธาวรรค หมวดศรัทธา
- สันตุฏฐิวรรค หมวดสันโดษ
- สมณวรรค หมวดสมณะ
- สามัคคีวรรค หมวดสามัคคี
- สีลวรรค หมวดศีล
- สุขวรรค หมวดความสุข
- เสวนาวรรค หมวดการคบหา