อุเปโต ทมสจฺเจน ส เว กาสาวมรหติ “ผู้ประกอบด้วยทมะและสัจจะนั่นแล ควรครองผ้ากาสาวะ”

อุเปโต ทมสจฺเจน ส เว กาสาวมรหติ.

[คำอ่าน : อุ-เป-โต, ทะ-มะ-สัด-เจ-นะ, สะ, เว, กา-สา-วะ-มะ-ระ-หะ-ติ]

“ผู้ประกอบด้วยทมะและสัจจะนั่นแล ควรครองผ้ากาสาวะ”

(ขุ.ธ. ๒๕/๑๖, ขุ.ชา.ทุก. ๒๗/๘๓, ขุ.เถร. ๒๖/๔๐๐)

ทมะ แปลว่า การข่ม หมายถึงการข่มใจ ไม่ให้หลงเพลิดเพลินไปกับอารมณ์ต่าง ๆ ที่มากระทบ เช่น อารมณ์โลภ อารมณ์โกรธ อารมณ์หลง

สัจจะ แปลว่า ความเป็นคนจริง หมายถึงความเป็นคนจริงต่อการกระทำและคำพูด เป็นคนจริงใจทั้งต่อตนเองและผู้อื่น ไม่เหลาะแหละหลอกลวง

ผ้ากาสาวะ แปลว่า ผ้าที่ย้อมด้วยน้ำฝาด หมายถึง ผ้าจีวรที่พระภิกษุสามเณรใช้นุ่งห่มนี่เอง ผู้ที่จะครองผ้ากาสาวะได้ ต้องเป็นผู้ที่บรรพชาอุปสมบทอย่างถูกต้อง ดังนั้น ผู้ครองผ้ากาสาวะ ก็หมายถึงพระภิกษุสามเณรนี่เอง

พุทธศาสนสุภาษิตบทนี้ หมายความว่า ผู้ที่คู่ควรที่จะเป็นพระภิกษุสามเณรในพระพุทธศาสนา หรือผู้ที่สมควรจะเป็นพุทธสาวก จะต้องเป็นผู้ที่มีความข่มใจ ไม่ตกเป็นทาสของกิเลสตัณหา และมีความสัตย์จริงใจทั้งต่อตนเองและผู้อื่น ไม่เป็นคนเหลาะแหละหลอกลวง